Αντλών από σχετικό δημοσίευμα του Χρήστου Σ. Σολομωνίδη, έχω περιλάβει στην εργασία μου
ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΠΕΡΙ ΣΜΥΡΝΗΣ
πληροφορίες εγκυκλοπαιδικές
και συμπληρώσεις βιβλιογραφικές
μετά κειμένων διαφωτιστικών
που έγραψα το 2019 και εκτείνεται σε 160 σελίδες, τα ακόλουθα:
“… η Ευαγγελική Σχολή διατηρούσε Βιβλιοθήκη, Αρχαιολογικό Νομισματολογικό και Φυσιολογικό Μουσείο, Πινακοθήκη και Αναγνωστήριο. Πυρήνα της Βιβλιοθήκης αποτέλεσαν τα βιβλία που είχε δωρίσει, στα 1689 ο Μητροπολίτης Σμύρνης Γρηγόριος Κονταρής στην Κοινότητα Σμύρνης. Κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή η Βιβλιοθήκη περιλάμβανε άνω των 50.000 τόμων και δύο εκατοντάδες σπάνια χειρόγραφα βιβλία. Σπουδαιότερα από τα τελευταία ήταν ο Φυσιολόγος του Επιφανίου, Επισκόπου Κύπρου ι’ αιώνα με καλλιτεχνικώτατες εικονογραφίες, ο Γοργίας ιγ’ αιώνα, κά. Εδώ σημειώνουμε ότι η Τουρκική βιβλιοθήκη της Σμύρνης ιδρύθηκε μόλις το 1909 και περιείχε εν όλω 4.000 τόμους. Πλουσιώτατο ήταν επίσης το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ευαγγελικής Σχολής, χωρισμένο σε οκτώ μεγάλα τμήματα, που περιελάμβαναν χιλιάδες μαρμάρινα, πήλινα, μετάλλινα και άλλα αντικείμενα προϊστορικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής τέχνης, καθώς και 15.000 νομίσματα αρχαία ελληνικά, ρωμαϊκά, βυζαντινά, οθωμανικά κά., καθώς και σπάνιους δακτυλιόλιθους. Η Πινακοθήκη της Ευαγγελικής Σχολής περιλάμβανε αξιόλογους πίνακες δικών μας και ξένων ζωγράφων, μεταξύ των οποίων περίφημη θαλασσογραφία του διάσημου Ρώσου ζωγράφου Αϊβαζόφσκη, που είχε νυμφευθεί Ελληνίδα της Σμύρνης, και έργα Ιακωβίδη, Χατζή, Βολονάκη, Μαλέα, Ιωαννίδη κά., καθώς και το ασύγκριτο γλυπτό “Ο Παν” του Σμυρναίου γλύπτη και Καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Θωμά Θωμόπουλου. Τέλος η Ευαγγελική Σχολή διατηρούσε μεγάλη αίθουσα Αναγνωστηρίου, όπου τακτικά εδίδοντο διαλέξεις από Σμυρναίους και ξένους λογίους, επιστήμονες και λογοτέχνες” (βλ. σελ. 99 του Χειρόγραφου περί Σμύρνης).
Κώστας Π. Παντελόγλου
