Στις 9 Νοεμβρίου 1984, στην εναρκτήρια ομιλία του στο επιστημονικό διήμερο για τον Μικρασιατικό Ελληνισμό, ο ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος μεταξύ άλλων είπε και τα ακόλουθα:
“… είναι τεράστιες οι αρνητικές συνέπειες της Συμφοράς του 1922, παρηγορεί όμως η κατορθωμένη από την αρχαιότητα κρίσιμη συμβολή του Μικρασιατικού Ελληνισμού στην προαγωγή του ανθρωπίνου γένους. Η απελευθέρωση του ανθρωπίνου πνεύματος (…) συντελέστηκε ή έστω εγκαινιάστηκε αποφασιστικά στην Ιωνία του έκτου π.Χ. αιώνα, προπάντων από τους τρεις Μιλήσιους φιλοσόφους, τον Θαλή, τον Αναξίμανδρο και τον Αναξιμένη, αλλά και συνεχίσθηκε στην Έφεσο με τον Ηράκλειτο, και ταυτόχρονα σχεδόν στο Ιταλιώτικο προέκταμα της Ιωνίας, την Ελέα, με τον Κολοφώνιο Ξενοφάνη και τους Ελεάτες Παρμενίδη και Ζήνωνα, και ύστερα στο Θρακικό παρέκταμα της Ιωνίας, τα Άβδηρα, με τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο ή τον Πρωταγόρα.
Σύνδρομα όμως προς την φιλοσοφία γεννήθηκε στην Ιωνία (…), η επιστήμη, που έφτασε να γιγαντωθεί τους νεώτερους χρόνους και να προσδιορίζει τον βίο της ανθρωπότητας. Οι τρεις Μιλήσιοι φιλόσοφοι υπήρξαν και σπουδαίοι για την εποχή τους επιστήμονες, καθώς επίσης ο Δημόκριτος υπήρξε μέγας επιστήμων. Ολίγον πρεσβύτερός του ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό ή και πριν από αυτόν ακόμη ο Μιλήσιος Εκαταίος εγκαινίασαν την ιστορία ως επιστήμη, στην Ευρώπη τουλάχιστον. (…) Ο Αναξαγόρας ο Κλαζομένιος, φιλόσοφος τολμηρός και αυτός, είχε φέρει την φιλοσοφία στην κοινωνία των Αθηνών και προετοίμασε το έδαφος για τις φιλοσοφικές επιδόσεις του Σωκράτους και των σωκρατικών άρα και του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους. (…) Ανεξάντλητος όμως είναι ο κατάλογος των Μικρασιατών εκπροσώπων του Ελληνικού πνεύματος, που με γενάρχη τον Όμηρο άλλωστε, υπήρξαν οι σκαπανείς της “παιδείας” των λαών της Ευρώπης και οι πρωτοπόροι της πνευματικής δημιουργίας, της προσδιοριστικής ακόμη και σήμερα του πολιτισμού της Οικουμένης”(βλ. την σχετική έκδοση της Ενώσεως Σμυρναίων, Αθήνα 1986, σελ. 43-45).
Κώστας Π. Παντελόγλου
