Και δεν θα έπρεπε. Διότι δύο ήταν οι οργανωμένοι προσφυγικοί οικισμοί εδώ: εκείνος της Νέας Φιλαδέλφειας, ένας από τους 12 κύριους Μικρασιατοπροσφυγικούς συνοικισμούς που κτίστηκαν στην περιοχή της πρωτεύουσας (Αθήνα-Πειραιά) και εκείνος της Νέας Μαδύτου που περιλαμβανόταν σε 34 μικρότερους, όπως συνάγεται και από σχετική αναφορά του αρχιτέκτονα Γιάννη Παπαϊωάννου, που είχε κάνει Γενικός Επιθεωρητής του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, αλλά και Αντιπρόεδρος και Διευθυντής Ερευνών του Αθηναϊκού Κέντρου Οικιστικής (βλ. Η κατοικία στην Ελλάδα· κρατική δραστηριότης, έκδοση του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, Αθήνα Νοέμβριος 1975) – παρεμπιπτόντως ο αρχιτέκτονας Γιάννης Παπαϊωάννου μού άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις τον καιρό της συνεργασίας μου με το Γραφείο Δοξιάδη· έκδηλη δε η προθυμία του να θέσει υπ’ όψιν μου το Αρχείο τους επί των Μικρασιατοπροσφυγικών συνοικισμών για τις δικές μου μελέτες.
Αλλά ας επανέλθω στη Μάδυτο της Θρακικής Χερσονήσου που αγνοήθηκε ως μακρινός πρόγονος της πόλης μας, από το βιβλίο [;] που κυκλοφόρησε το ΠΠΙΕΔ – ήταν τόσο εύκολο να μη συμβεί και τούτο το ατόπημα, διότι στο δεύτερο κιόλας Ντοσσιέ του Ιστορικού Αρχείου Νέας Φιλαδέλφειας, Εκδόσεις Παντελόγλου, Αύγουστος 1996, είχα καταχωρήσει δημοσίευση που αναφερόταν σε μια των γραφικωτέρων του Ελλησπόντου θέσεων, την της πόλεως της Μαδύτου επί της Ευρωπαϊκής αυτού άκρης. Το υλικό αυτής της δημοσιεύσεως έχω εντοπίσει στο πρώτο έργο του γεννηθέντος εν Μαδύτω της Θράκης (1868) και πολλά σπουδαία συγγράψαντος επιστήμονος μεγάλου κύρους, από του 1923 δε Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Χρυσοστόμου Παπαδόπουλου, έργο περί της πατρίδος του Μαδύτου το οποίον είχε εκδώσει ως φοιτητής εν Αθήναις το 1890.
Στο έκτο πάλι Ντοσσιέ του Ιστορικού Αρχείου Νέας Φιλαδέλφειας δημοσίευσα για τη σωματειακή οργάνωση και την πνευματική και φιλολογική κίνηση στην Μάδυτο, πόλη της Θρακικής χερσονήσου επί του Ελλησπόντου (1875-1921), αντλώντας από το ογκώδες σύγγραμμα του γιατρού Απόστολου Σιταρά με τίτλο Η Μάδυτος, πόλις της Θρακικής Χερσονήσου επί του Ελλησπόντου, το οποίο αναμένον την έκδοσή του από το 1945 εξεδόθη τελικά το 1971 με την επιμέλεια του Μιχ. Κατζάκη πτυχιούχου της Παντείου Ανωτάτης Σχολής Πολιτικών Επιστημών και προέδρου του σωματείου Μαδυτίων “Ο Ελλήσποντος”.
Προσθέτω πως στο τέταρτο και το τρίτο Ντοσσιέ του Ιστορικού Αρχείου Νέας Φιλαδέλφειας φιλοξενούνται κείμενα του πρωτοπόρου Αθηναιογράφου Δημητρίου Γρ. Καμπούρογλου και του Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών Γρηγορίου Παπαμιχαήλ για το ανθρώπινο, επιστημονικό και πνευματικό ανάστημα του Μαδύτιου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομου Α’ (Παπαδόπουλου), αντληθέντα από το καλό περιοδικό Νέα Εστία (τεύχος της 15ης Ιανουαρίου 1929 το πρώτο και της 15ης Νοεμβρίου 1938 το δεύτερο). Ο Μαδύτιος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος στήριξε τους Μαδύτιους της πόλης μας, συνετέλεσε ουσιωδώς στη δημιουργία της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη και την σε εικόνες, σπάνιες κάποιες εξ αυτών, ενίσχυσή της, επισκεπτόταν συχνά τον Πατριάρχη Κωνσταντίνο ΣΤ’ στο σπίτι του στην πλατεία Πατριάρχου, κατοίκησε από το 1931 μέχρι του θανάτου του το 1938 στην πόλη μας (Χάλκης και 40 Εκκλησιών), το σπίτι του υπάρχει ακόμα και βεβαίως από χρόνια θα έπρεπε να έχει γίνει Μουσείο, όπου κανείς θα επληροφορείτο για τη ζωή και το έργο του.
Παρά το γεγονός ότι η συγγραφική και επιστημονική ομάδα του έργου, του βιβλίου [;] που κυκλοφόρησε το ΠΠΙΕΔ δηλαδή, έγραψαν στο εισαγωγικό τους σημείωμα “τα κεφάλαια του τόμου … επιχειρούν και ορισμένες ‘καταδύσεις’ σε θέματα και προσωπικότητες ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος”, στην περίπτωση του Μαδύτιου Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου Α’ δεν στάθηκαν παρά μόνο για να σημειώσουν ότι εγκαινίασε τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου (βλ. σελ. 126).
Άξιος ο μισθός τους, η αμοιβή τους ήθελα να πω – σε ό,τι με αφορά άλλως έκρινα όχι μόνο στο Ιστορικό Αρχείο Νέας Φιλαδέλφειας (πρώτη έκδοση Εκδόσεις Παντελόγλου, δεύτερη έκδοση Κέντρο Ιστορίας Νέας Φιλαδέλφειας [Κ.Ι.ΝΕ.ΦΙΛ.]), αλλά και στο βιβλίο μου με τίτλο Πλατεία Πατριάρχου, η καρδιά της Νέας Φιλαδέλφειας, Κέντρο Ιστορίας Νέας Φιλαδέλφειας (Κ.Ι.ΝΕ.ΦΙΛ.) 2017, βλ. σελ. 76, 79, 80-81, 84, 88-91, 107-111, 111-112, 186, 204, 208-209.
Κώστας Π. Παντελόγλου
