Η κυκλοφορία δύο βιβλίων: 1) Νίκου Σταυρινίδη, Η τελευταία περίοδος της πολιορκίας του Μεγάλου Κάστρου (Ηράκλειο 1979, σ. 154) και 2) Ντίνου Κονόμου, Ζάκυνθος Καστρόλοφος και Αιγιαλός (Αθήνα 1979, σ. 303, πρώτος τόμος μιας σχεδιαζόμενης δωδεκάτομης ιστορίας της Ζακύνθου) έδωσε την αφορμή στον Φίλιππο Δρακονταειδή να αναφερθεί, σε δημοσίευμά του στο περιοδικό “Διαβάζω” (Τεύχος 25, Νοέμβριος 1979, Σελ. 36-38) στους δύο αφοσιωμένους εργάτες της τοπικής ιστορίας, τον Νίκο Σταυρινίδη και τον Ντίνο Κονόμο, με τα παρακάτω λόγια, τα οποία καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”:
“… Ο Νίκος Σταυρινίδης είναι σήμερα 84 χρονών. Γεννήθηκε το 1895 σ’ ένα χωριό του Τσεσμέ και το 1930 ήρθε στην Κρήτη. Περ’ από το βιβλίο για την πολιορκία του Μεγάλου Κάστρου (του Χάνδακα), έχει γράψει το τρίτομο ιστορικό έργο “Καπετάν Κόρακας” (1971, 1972, 1974) και πλήθος άρθρα σε περιοδικά της Κρήτης για σημαντικά ιστορικά θέματα. Όμως το έργο της ζωής του είναι η μετάφραση των Τουρκικών Αρχείων της Κρήτης, που βρίσκονται στην Βικελαία Βιβλιοθήκη του Ηρακλείου. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί, με την ουσιαστική συμβολή του Δήμου Ηρακλείου, τρεις τόμοι (1975, 1976, 1978), όπου περιλαμβάνονται πάνω από τρεις χιλιάδες έγγραφα της περιόδου 1657-1715 και καλύπτουν την κοινωνική, θρησκευτική και πολιτική ζωή του νησιού. Αυτή η δουλειά κρατάει 40 χρόνια, κι ο Νίκος Σταυρινίδης συνεχίζει, σ’ ένα δωματιάκι της Βικελαίας, χωρίς φως κι αέρα, χωρίς θέρμανση τον χειμώνα, τριγυρισμένος από “σκωληκόβρωτα” χαρτιά που τίποτα δεν τα προστατεύει από την φωτιά ή την κλοπή κι όπου ποντικοί και κατσαρίδες έχουν φτιάξει τις φωλιές τους. Ο Νίκος Σταυρινίδης δεν έχει βοηθό, ούτε βρίσκεται Τουρκολόγος, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια του μεταφραστικού έργου.
Μήπως όμως είναι βέβαιο πως ο Ντίνος Κονόμος θα τελειώσει την δωδεκάτομη ιστορία της Ζακύνθου; Έχει περάσει τα 60 κι είναι άρρωστος. Ποιος είναι ο Ντίνος Κονόμος; Ίσως δεν υπάρχει στον τόπο μας ιστορικός πολυγραφότερος από αυτόν. Και σε ό,τι αφορά την ιστορία της Επτανήσου γενικά και της Ζακύνθου ειδικότερα, δεν υπάρχει άλλος που να έχει προσφέρει περισσότερα. Μπορεί ο Δε Βιάζης ή ο Χιώτης ή ο Ζώης να έκαμαν την αρχή (στον [19ο] αιώνα και στις αρχές [του 20ου]), ο Ντίνος Κονόμος όμως ξεκαθάρισε, τεκμηρίωσε κι οργάνωσε το υλικό, προχώρησε μάλιστα σε κάποιες συνθέσεις. Βέβαια, η ιστορία της Επτανήσου δεν έχει ακόμα γραφτεί κι έτσι δεν έχουν την “επτανησιακή διάσταση” των γεγονότων και των τάσεων που εντάσσονται σ’ ένα γενικότερο πλαίσιο ενετικό κι ευρωπαϊκό, οπότε η σύγχρονη ιστορία μας θα συμπληρωνόταν οπωσδήποτε και θα έβρισκε κάποιες άλλες διαστάσεις της και κάποιες άλλες εξηγήσεις για όσα έγιναν και γίνονται. … Με τον πρώτο τόμο της ιστορίας της Ζακύνθου, ο Ντίνος Κονόμος σκοπεύει να καλύψει μέρος αυτού του κενού. Και μεγαλόπρεπα μάλιστα, σ’ ένα είδος δοξαστικού. Είναι δύσκολο να φαντασθούμε το σύνολο, πράγμα που θα βοηθούσε ν’ απαντηθούν ερωτηματικά που ξεπετιούνται σ’ ετούτο τον πρώτο τόμο. Δικαιολογημένη λοιπόν η ανυπομονησία για την συνέχεια.
Και δεν πρέπει να παραλείψουμε να σημειώσουμε (και για τα δύο βιβλία που αναφέραμε) την σωστή χρήση της ζωντανής γλώσσας, σε αντίθεση με κάτι κατασκευάσματα ειδημόνων που, ξερά κι ανήλιαγα, … και περιπεπλεγμένα, μάλλον απωθούν, παρά καλούν”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
