Το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Φρανσουάζ Ξενάκη “Κοίτα πώς έκλεισαν οι δρόμοι μας” (Εκδόσεις Πατάκη) έδωσε την αφορμή στον Νίκο Μπακουνάκη να γράψει σχετικά στο “ΒΗΜΑ/βιβλία” της Κυριακής 25 Μαΐου 2003 – από το γραφτό του αυτό είναι όσα ακολουθούν, που βρίσκω καλό να δουν το φως της δημοσιότητας και από τον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”:
“Τι ήταν ο Ιάννης Ξενάκης; Ως [διπλωματούχος] του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου θα δικαιολογούσε κάλλιστα τον τίτλο του “Μηχανικού”. Άλλωστε οι Γάλλοι, που τον διεκδικούσαν με πάθος και τον επέβαλαν ως δικό τους, έλεγαν, κάνοντας ένα λογοπαίγνιο, ότι μέσα στον ingenieur υπάρχει το genie, δηλαδή μέσα στον μηχανικό υπάρχει η ιδιοφυΐα, δίνοντας έτσι μια ρομαντική και πνευματική διάσταση στο ξενάκειο ηχητικό σύμπαν και φυσικά στον άνθρωπο που το δημιουργεί. Γιος της κοσμοπολίτικης τάξης των Ελλήνων εμπόρων της Ρουμανίας, ο Ξενάκης άρχισε Μουσική από τα παιδικά του χρόνια, ενώ το ενδιαφέρον του για την σύνθεση εκδηλώθηκε όταν ήταν 16 ετών. Από αυτή την ηλικία και μετά προσπαθούσε να βρει τις οπτικές αντιστοιχίες της μουσικής του Μπαχ, μέσα από γραφήματα, και σπούδαζε φιλοσοφία, αρχαία λογοτεχνία και μαθηματικά. Τελικά απέκτησε δίπλωμα Μηχανικού και όταν ανώμαλες πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα τον ανάγκασαν να καταφύγει στη Γαλλία, εργάστηκε με τον Αρχιτέκτονα Λε Κορμπυζιέ και ανέλαβε μάλιστα και ο ίδιος αρχιτεκτονικές εργασίες. Ως το τέλος της ζωής του αρνιόταν να αυτοπροσδιορισθεί. Έλεγε ότι “το να περιορίζεις έναν άνθρωπο σε ένα οριοθετημένο πεδίο, να τον εξειδικεύεις είναι ένα από τα αδιέξοδα του πολιτισμού μας”. …
… Με την βοήθεια μαθηματικών υπολογισμών και εξισώσεων επινόησε μια νέα γραφή που την αποκάλεσε στοχαστική μουσική. …
… Εν ζωή ο Ξενάκης τιμήθηκε με υψηλότατες διακρίσεις στην Γαλλία – ήταν μέλος της Ακαδημίας – και σε όλο τον Κόσμο. …”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
