Για το τι αντιπροσώπευε ο Κηφισός για την αναψυχή των κατοίκων του συνοικισμού των Μικρασιατών προσφύγων της Νέας Φιλαδέλφειας ας δούμε μερικές ακόμη μαρτυρίες πρωτοκατοίκων, σύντομες κατ’ ανάγκην εφόσον αυτές περιλαμβάνονται στο πλαίσιο ευρύτερης μαρτυρίας για την ζωή στον συνοικισμό:
“Ο Ποδονίφτης ήταν ένα πεντακάθαρο ποτάμι. Οι γυναίκες για πολλά χρόνια πλένανε εκεί τα ρούχα. Ο Κόκκινος Μύλος λειτουργούσε ως νερόμυλος μέχρι το 1940 περίπου. Τον Μύλο κυλούσε νερό που ερχόταν απ’ τα “Μάρμαρα” και μάλιστα έφτανε με αυλάκι και πότιζε τα κτήματα Νέας Φιλαδέλφειας-Νέας Χαλκηδόνας” (Δημ. Παπανίκας).
“Οι παλαιοί Φιλαδελφειώτες ήταν πάρα πολύ συνδεδεμένοι. Υπήρχε ο ‘Μορφωτικός’ με τον ακούραστο πρόεδρο (Γιάννη) Αποστολίδη που διοργάνωνε πολλές εκδρομές. Πηγαίναμε τακτικά στον Κόκκινο Μύλο. Η περιοχή ήταν εντελώς διαφορετική. Ο χώρος ήταν γεμάτος δέντρα και λουλούδια” (Μαίρη Βοϊλή).
“Αξιόλογη δραστηριότητα είχε αναπτύξει και ο ‘Μορφωτικός’ του Γιάννη Αποστολίδη. Οι εκδρομές μας περιορίζονταν γύρω από την Νέα Φιλαδέλφεια. Στην Αγία Παρασκευή όπου ο χώρος ήταν ανοιχτός. Στην σημερινή ‘Νησίδα’, αλλά μέσα στο ποτάμι όπου υπήρχαν πλατάνια. Ακόμη στα ‘Μάρμαρα’ κάτω από τους Απομάχους” (Γιώργος Φέξης).
“Μεταξύ της οδού Δαβάκη και Βρυούλων υπήρχε μια πλατεία και γύρω-γύρω όλο αμπέλια και περιβόλια. Κοντά μας ήταν το Πυριτιδοποιείο του Βερδεσόπουλου κι ένα κτήμα πολλών στρεμμάτων. Ήταν ένα πανόραμα. Το πρωί κελαηδούσαν τ’ αηδόνια. Ο Κηφισός ήταν πεντακάθαρος. Είχε ένα νερό κρύσταλλο. Το ίδιο και ο Ποδονίφτης. Οι νοικοκυρές έπλεναν εκεί τα ρούχα και εμείς, παιδιά, μπαίναμε σ’ ένα μεγάλο λάκκο και κολυμπούσαμε…” (Ευμορφία Σακελλαρίου).
“Είμασταν όλοι σαν μια οικογένεια. Πηγαίναμε εκδρομές στον Κόκκινο Μύλο και θυμάμαι το εκκλησάκι του Άη Γιώργη. Η περιοχή ήταν γεμάτη από πανύψηλα δένδρα. Ενώ εκεί κοντά υπήρχε και ο γραφικός νερόμυλος…” (Θεοδώρα Μποσταντζίγλου).
“…Παντού χωράφια και αμπέλια γύρω από τα προσφυγικά σπίτια. … Ο Κόκκινος Μύλος ήταν η συνηθισμένη μας εκδρομή. Το ρέμα πεντακάθαρο. …” (Ζωή Μονσελά).
Και ο Θεόδωρος Παπαθεοδώρου, και ο Βασίλειος Φωκίδης, και ο Τάσος Αποστολίδης, στις μαρτυρίες τους, στον Κόκκινο Μύλο δεν ξέχασαν να αναφερθούν.
Από την Πορεία μέσα στο χρόνο του Γεωργίου Κακάτσου άντλησα τα παραπάνω, που είχαν δημοσιευτεί πρωτύτερα και στην Αναζήτησή του – τα τζίνια όμως των ΑΣΚΙ πώς δεν τα εντόπισαν αυτά, παρά που και η Πορεία μέσα στον χρόνο και η Αναζήτηση ήταν στη βιβλιογραφία τους;
Όπως δεν εντόπισαν και φωτογραφίες των οικογενειών Μισαηλίδη, Κ. Φέξη, Μιχ. Κουφόπουλου, Δημ. Χατζηαράπη, Μορφίας Δαλαλά, Παρλαμά και Χρυσαφίδη, αλλά και παρεών νεαρών επώνυμων Φιλαδελφειωτών, καθώς και της μεγάλης συντροφιάς του “Μορφωτικού” μ’ επικεφαλής τον Γιάννη Αποστολίδη, τα χρόνια του Μεσοπολέμου στον Κόκκινο Μύλο, στα Μάρμαρα, στο Κτυπητό, συνδεδεμένα πάντα ταύτα με τον Κηφισό και τα καθάρια νερά του, καθώς και την πλούσια βλάστηση γύρω του.
Κώστας Π. Παντελόγλου
