Από μια εργασία των Λ. Σιόλα και Α. Σιόλα που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική έκδοση των Τεχνικών Χρονικών (Επιστημονική περιοχή Α’, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1987, σελ. 227-240) αντλώ μερικά σχετικά με τον Βασίλειο Τσαγρή, που αν και σπουδασμένος Πολιτικός Μηχανικός υπέγραφε τα δημιουργήματά του ως Αρχιτέκτονας.
Ο Βασίλειος Τσαγρής γεννημένος στο Ναύπλιο το 1882 τέλειωσε τη Σχολή των Πολιτικών Μηχανικών του Ε.Μ. Πολυτεχνείου το 1904.
Εργάστηκε στη Βιέννη σε αρχιτεκτονικό γραφείο, αλλά και στον Δήμο Αθηναίων, μάλιστα και ως διευθυντής των τεχνικών του υπηρεσιών, με έργο σημαντικό (παιδικές χαρές, υπαίθριες πισίνες κά.).
Μετά το 1910 εργάστηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας στην Ελλάδα. Την Αρχιτεκτονική τότε την ασκούσαν διπλωματούχοι και μη. Με τα αξιόλογα κτίρια ασχολούνταν είτε ξένοι Αρχιτέκτονες είτε Έλληνες με σπουδές Αρχιτεκτονικής στο εξωτερικό. Μετά τη δημιουργία της Σχολής Αρχιτεκτόνων στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο έχουμε και τους πρώτους Αρχιτέκτονες σπουδασμένους στην Ελλάδα.
“Η παραμονή του Βασιλείου Τσαγρή στη Βιέννη τον έκανε εκφραστή των τάσεων του Otto Wagner στην Αθήνα”, σημειώνουν οι Αρχιτέκτονες Λίζα Σιόλα και Άγγελος Σιόλας στην εργασία τους που επικαλέστηκα, η οποία έχει τον τίτλο “Ο Αρχιτέκτων Β. Τσαγρής. Μια πρώτη προσέγγιση των αρχιτεκτονικών προβλημάτων της εποχής 1920-1940” – και συνεχίζουν:
“Εν τούτοις παρά τις μορφολογικές ομοιότητές του, θα αδικούσαμε τον Βασίλειο Τσαγρή αν δεν σημειώναμε εδώ ότι τους χωρίζει τεράστια διαφορά στην αντίληψη του Αρχιτέκτονα και του ρόλου του. Ο Otto Wagner πιστεύει στον Αρχιτέκτονα και στην προσωπική καλλιτεχνική δημιουργία. Για τον Βασίλειο Τσαγρή ισχύει σύμφωνα με τα λόγια του ότι “δεν υπάρχουν Αρχιτέκτονες, υπάρχουν εποχαί”.
Ο Τσαγρής προσπάθησε να αναμορφώσει τα στοιχεία και τις αναλογίες του νεοκλασικού ρυθμού (κύρια της τελευταίας περιόδου) με το πνεύμα και τις δυνατότητες του beton arme, που το χρησιμοποίησε με καλή γνώση και ευρηματικότητα. …
Τα διακοσμητικά στοιχεία είναι απλοποιημένα και τυποποιημένα. … Τα μορφολογικά στοιχεία είναι αρκετά χαρακτηριστικά, και όπως αναφέρει ο Κώστας Μπίρης, η τεχνοτροπία του βρήκε άπειρους μιμητές μεταξύ εμπειροτεχνών, ώστε να δημιουργηθεί στην Αθήνα της εποχής το “στυλ Τσαγρή”. …
Πρέπει να σημειώσουμε ότι τα κτίρια που έκτισε ο Βασίλειος Τσαγρής είναι πολυόροφα και ογκώδη, ενώ μερικές φορές στεγάζουν αίθουσες κινηματογράφων ή θεάτρων, γεγονός που επιβεβαιώνεται και στο κτίριο [της πλατείας Κοραή (κινηματογράφος Χάι Λάιφ)] και στο κτίριο της οδού Σταδίου 28 (κινηματογράφος Ορφέας) που λαθεμένα αποδίδεται στον Α. Κριεζή. …
Εκείνο που είναι αξιοσημείωτο στις περιπτώσεις των κτιρίων του Τσαγρή, είναι ότι η εσωτερική λειτουργία και η διάταξη των χώρων επιλύεται απλά και με επιμέλεια, αλλά χωρίς να υπάρχουν καινοτομίες ή νέες ιδέες, ενώ δεν φαίνεται να ακολουθεί τα ρεύματα της εποχής του ως προς την αναζήτηση της οικονομικότερης και λειτουργικότερης λύσης. Παρ’ όλα αυτά δεν μένει ασυγκίνητος από τις τεχνολογικές εξελίξεις …”.
Προσθέτω πως στην εγασία των Λ. Σιόλα και Α. Σιόλα σημειώνονται κτίρια του Βασίλειου Τσαγρή στην οδό Ιουλιανού αρ. 26, στην οδό Βασ. Σοφίας αρ. 9 και οδό Ακαδημίας αρ. 23, ενώ χαρακτηρίζεται εντυπωσιακός ο διακοσμητικός πλούτος του κτιρίου της οδού Ακαδημίας. Σημειώνεται και η ακόλουθη βιβλιογραφική παραπομπή: Τσαγρής Β., “Αρχιτεκτονική και Πολεοδομική Εξέλιξις εν Ελλάδι κατά τον πρώτο αιώνα της ελευθερίας της”, Τεχνικά Χρονικά, αρ. 187, 1 Οκτωβρίου 1939, σελ. 469-474 (πρόκειται για ομιλία του στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο).
Κώστας Π. Παντελόγλου
