Image

Σελίδες πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας – Αναφορά στον Τύπο κατά τη δικτατορία των συνταγματαρχών

Στο βιβλίο του Τα παιδιά της δικτατορίας (Εκδόσεις Πόλις 2015), ο Κωστής Κορνέτης έχει σημειώσει για το υπόψη θέμα, μεταξύ άλλων και τα παρακάτω:

“… το ψαλίδι της λογοκρισίας μπορεί να θέτει περιορισμούς, δίνει όμως και νέες δυνατότητες. Οι γελοιογράφοι που συνεργάστηκαν με τις μεγαλύτερες εφημερίδες της εποχής, … συγκαταλέγονταν σε όσους κατάφερναν με ιδιαίτερη επιτυχία να υπονομεύσουν τη λογοκρισία χρησιμοποιώντας νύξεις, αλληγορίας και υπονοούμενα που παραπλανούσαν τον αμύητο, όμως εντοπίζονταν εύκολα από όσους αναζητούσαν τα κρυμμένα νοήματά τους (Η Βαν Ντανκ στο βιβλίο της Η Κασσάνδρα και οι λογοκριτές, σελ. 52-53, παρουσιάζει έξοχα τις τεχνικές που υιοθέτησαν οι γελοιογράφοι επί Χούντας). Ο Αμερικανός συγγραφέας Κέβιν Άντριους, κάτοικος της Αθήνας τότε, υποστήριξε ότι ο κόσμος που έτρεχε να διαβάσει τις γελοιογραφίες αυτές στις εφημερίδες “είχε σχεδόν την αίσθηση ότι συμμετείχε σε μια αντιστασιακή δραστηριότητα με αντίτιμο τις δύο δραχμές” (βλ. Andrews, Greece in the Dark, σελ. 176).

Ο ημερήσιος και ο περιοδικός Τύπος συνέβαλε καθοριστικά στη διάδοση της πληροφορίας και στη συνειδητοποίηση της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα επί Χούντας. Εφόσον κάλυπτε εκτενώς την ακροαματική διαδικασία των στρατοδικείων και δημοσίευε τα πλήρη πρακτικά των δικών, έδινε στους φοιτητές την ευκαιρία να μάθουν για τις αντιστασιακές προσπάθειες. Οι απολογίες πρόσφεραν στους κατηγορούμενους τη δυνατότητα να υπερασπιστούν τις πράξεις τους καταδικάζοντας το καθεστώς και αναφέροντας ότι είχαν υποστεί βασανιστήρια.

Ο Τύπος πρόσφερε επίσης λεπτομερή και πολλές φορές προκλητικά πλήρη κάλυψη των φοιτητικών κινητοποιήσεων. Τα Νέα και η Θεσσαλονίκη στην πρωτεύουσα και στη συμπρωτεύουσα, αφιέρωναν καθημερινά μια στήλη στα φοιτητικά ζητήματα…, η οποία λειτουργούσε ως μέσο συνεχούς ενημέρωσης για τις φοιτητικές κινητοποιήσεις. Η στήλη του Μηνά Παπάζογλου “Οι Νέοι και τα Προβλήματά τους” στα Νέα προωθούσε τα αντιδικτατορικά αιτήματα των φοιτητών και επέκρινε τα διορισμένα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1972[efn_note]Ο Παπάζογλου συνέχισε να δημοσιεύει εξαιρετικά λεπτομερή ρεπορτάζ σχετικά με την ανάπτυξη του φοιτητικού κινήματος. Μια έκδοση εννιά άρθρων του με τίτλο “Προδομένη Νεολαία” που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Τα Νέα από 30 Ιανουαρίου έως 8 Φεβρουαρίου 1973, εκδόθηκαν αυτοτελώς ως τόμος με τον τίτλο Ανώτατη Παιδεία. Φοιτητικό Κίνημα το 1973, από τις Εκδόσεις Υδροχόος”.[/efn_note]. Εξάλλου δημοσίευσε επιστολές διαμαρτυρίας των αντιδικτατορικών φοιτητών. Αρκετοί δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης συνεργάζονταν τακτικά με τη “Στήλη των Σπουδαστών”, υιοθετώντας το ίδιο μοτίβο στα κείμενά τους. Σύμφωνα με μια έκθεση του Αμερικανικού Προξενείου η Θεσσαλονίκη ήταν ένα “αντιαμερικανικό και αντιδικτατορικό” έντυπο πυο ασκούσε “ισχυρή επιρροή στους νεώτερους ακροαριστερούς και στους φοιτητές 1. Ο Χρυσάφης Ιορδάνογλου, που σπούδαζε στη Νομική Θεσσαλονίκης, τονίζει: “Αν ο δίαυλος επικοινωνίας με τον Τύπο που αυτοί αντιπροσώπευαν είχε αποκοπεί, είναι αμφίβολο αν το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα της Θεσσαλονίκης θα είχε επιβιώσει”2. …”

Κώστας Π. Παντελόγλου

  1. “Η-Ε4 Εμπιστευτικόν, Αμερικανικό Προξενείο Θεσσαλονίκης (Brennan) προς Αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών, “Antonios Kourtis, Publisher of Thessaloniki”, 24 Οκτωβρίου 1972, POL 6 Greece, USNA”.
  2. “Χρυσάφης Ιορδάνογλου, “Το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα στη Θεσσαλονίκη”, στο Ολύμπιος Δαφέρμος (επιμ.), Φοιτητές και Δικτατορία: αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα 1972-1973, Αθήνα 1999, σελ. 278”.