Την Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2021 έλαβε χώρα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο μια εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ με κύριο ομιλητή τον γενικό γραμματέα της, τον Δημήτρη Κουτσούμπα, κατά την οποία εξέθεσε απόψεις για την κρατούσα κατάσταση από τη μια και προς τα πού οφείλουν να κινηθούν τα πράγματα από την άλλη, όσον αφορά τις Επιστήμες και το Πανεπιστήμιο.
Διάβασα την ομιλία του στο 902.gr, όπως αναρτήθηκε στις 19:52 – όμως, διάολε, πώς δεν ανέφερε στην αρχή κιόλας της ομιλίας του, ως μια καλή εισαγωγή στο θέμα του, αυτό που διατύπωσε ο διατελέσας και Πρύτανις της Παντείου Ανωτάτης Σχολής Πολιτικών Επιστημών – Σχολής προγόνου του Παντείου Πανεπιστημίου – Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, μιλώντας στο επιστημονικό συμπόσιο της Ένωσης Σμυρναίων, τον Νοέμβριο του 1984, δηλαδή ότι “η απελευθέρωση του ανθρώπινου πνεύματος από τα δεσμά των προλήψεων και δεισιδαιμονιών και φαντασιώσεων, η απαλλαγή του δηλαδή από το πέπλο της μαγείας και από την αχλύ του μύθου, που συσκότιζαν ή θόλωναν τον λογισμό του ανθρώπου συντελέστηκε ή έστω εγκαινιάστηκε αποφασιστικά στην Ιωνία του έκτου π.Χ. αιώνα, προπάντων από τους τρεις Μιλήσιους φιλοσόφους, τον Θαλή, τον Αναξίμανδρο και τον Αναξιμένη, αλλά συνεχίσθηκε στην Έφεσο με τον Ηράκλειτο και ταυτόχρονα σχεδόν στο Ιταλιώτικο παρέκταμα της Ιωνίας, την Ελέα, με τον Κολοφώνιο και τους Ελεάτες Παρμενίδη και Ζήνωνα, και ύστερα στο Θρακικό παρέκταμα της Ιωνίας, τα Άβδηρα, με τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο ή και τον Πρωταγόρα”.
Δεν διατύπωσε μόνο τα παραπάνω ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, αλλά και άλλα που χρήσιμο θα ήταν να επαναλάμβανε ο Δημήτρης Κουτσούμπας, όπως ότι “σύνδρομα όμως με τη φιλοσοφία γεννήθηκε στην Ιωνία, είτε πρόβαλε καθαρή από εξωλογικές περιπλέξεις, η επιστήμη που έφρασε να γιγαντωθεί στους νεώτερους χρόνους και να προσδιορίζει τον βίο της ανθρωπότητας. Οι τρεις Μιλήσιοι φιλόσοφοι υπήρξαν και σπουδαίοι για την εποχή τους επιστήμονες, καθώς ο Δημόκριτος υπήρξε και μέγας επιστήμων. Ολίγον πρεσβύτερός του ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό ή και πριν απ’ αυτόν ακόμη ο Μιλήσιος Εκαταίος εγκαινίασαν την Ιστορία ως επιστήμη, στην Ευρώπη τουλάχιστον”.
Αναφέρθηκαν εν συνεχεία από τον Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο στην παραπάνω ομιλία του, μεταξύ πολλών άλλων, οι διαπρεπέστεροι επιστήμονες των Ελληνιστικών χρόνων που γεννήθηκαν ή έδρασαν γόνιμα στις πόλεις της Μικράς Ασίας 1) Θέων ο Σμυρναίος, έξοχος μαθηματικός, 2) Ζηνόδοτος ο Εφέσιος, κορυφαίος στην Αλεξάνδρεια φιλόλογος, 3) Κράτης από την Κιλικία, κορυφαίος στην Πέργαμο φιλόλογος, 4) Ίππαρχος από τη Νίκαια της Βιθυνίας, ο σπουδαιότερος αστρονόμος της Ευρώπης έως τότε και ίσως όχι μόνο έως τότε. Από την Πέργαμο και ο μέγας ιατρός και φιλόσοφος Γαληνός, ο μέγιστος ύστερα απ’ τον Ιπποκράτη ιατρός της Αρχαιότητας, είπε ακόμη ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, που πρόσθεσε: “Ανεξάντλητος όμως είναι ο κατάλογος των Μικρασιατών εκπροσώπων του Ελληνικού πνεύματος, που με Γενάρχη τον Όμηρο άλλωστε, υπήρξαν οι σκαπανείς της παιδείας των λαών της Ευρώπης και οι πρωτοπόροι της πνευματικής δημιουργίας, της προσδιοριστικής ακόμη και σήμερα του πολιτισμού της Οικουμένης”.
Δεν είναι περιττό να τονίσω και εδώ: ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, συν τοις άλλοις, μετείχε στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές του ΕΑΜ και ταλαιπωρήθηκε γι’ αυτό επί τριετία στη Μακρόνησο, πάντοτε ορθοστατών και ορθοβαδίζων, ενώ το 1978 ως πρύτανις του Παντείου κατά τον πανηγυρικό λόγο του για την 28η Οκτωβρίου 1940 τόνισε μεταξύ άλλων: “Η σημερινή Ελληνική γενιά οφείλει να ατενίσει με υψηλοφροσύνη τα πριν από μια τριακονταετία γεγονότα [των συνυφασμένων με την τραγωδία του εμφυλίου πολέμου, που διαδραματίστηκε ύστερ’ από το Έπος του πατριωτικού πολέμου] και να υψώσει την Εθνική Αντίσταση, πλάι στο έπος του επταμήνου 1940-1941, σε κορυφαία θέση της ιστορικής μνήμης του Έθνους”
Οφείλω να υπενθυμίσω ότι τότε ενώ το ΚΚΕ απολάμβανε μια τετραετία ήδη νόμιμης ύπαρξης, η Εαμική Εθνική Αντίσταση του 1941-1944, οι εθνοσωτήριες πράξεις των αγωνιστών της δεν αναγνωρίζονταν…
Με το σημερινό μου σημείωμα δεν τελειώσαμε με την ομιλία του Δημήτρη Κουτσούμπα σχετικά με τις Επιστήμες και το Πανεπιστήμιο – σειρά σημειωμάτων μου θ’ ακολουθήσει…
Κώστας Π. Παντελόγλου
