Στα σημειώματά μας για τον Πόλεμο του 1940-1941 θα επανέλθουμε σε θέματα σχετικά με την τροφοδοσία του πληθυσμού και της Νέας Φιλαδέλφειας φυσικά, εξαιτίας της διαδοχικής επί τα χείρω εξελίξεως της καταστάσεως.
Ωστόσο τώρα χρειάζεται θαρρώ να αναφερθώ πώς το θέμα αυτό ετίθετο πριν τον Πόλεμο του 1940-1941 – και θα το κάνω προ της αναφοράς μου σε άλλες οδηγίες των Αρχών σχετικά με ζωτικά ζητήματα της καθημερινότητας του Ελληνικού πληθυσμού, μαζί και εκείνου της Νέας Φιλαδέλφειας.
Σε έγγραφο που εκπορεύτηκε από το Γραφείον του Πρωθυπουργού την 1η Οκτωβρίου 1940 και φέρει την υπογραφή του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, διαβάζουμε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: “Έτος ακριβώς παρήλθεν, αφ’ ότου δι’ εγκυκλίου μου σας απηύθυνα το σύνθημα μιας υπερτάτης προσπαθείας προς επέκτασιν και έντασιν της καλλιεργείας και αύξησιν της παραγωγής μας, ιδίως εις δημητριακά και μάλιστα εις σίτον. Έλεγον τότε ότι ούτε σπιθαμή γης δεν επετρέπετο να μείνει ακαλλιέργητος, ούτε χώρος αυλής χωρίς να δύναται να παραγάγη κάτι. Αντιλαμβάνεσθε πάντες … ότι εφέτος η προσπάθειά μας πρέπει να είναι ακόμη εντονωτέρα. Τούτο δια δύο κυρίως λόγους: Πρώτος, διότι λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών η παραγωγή μας δεν υπήρξεν ανάλογος προς την καταβληθείσαν πέρυσι προσπάθειαν, και δεύτερον, διότι η επέκτασις του Πολέμου εις την Μεσόγειον, μάς φέρει περισσοτέρας ακόμη δυσκολίας ίνα εξασφαλίσωμεν τα απαραίτητα είδη προς διατροφήν του Ελληνικού λαού” – ενώ παρακάτω στο ίδιο έγγραφο ο δικτάτορας πρωθυπουργός παραγγέλει στο πλήθος των διορισμένων αποδεκτών του εγγράφου του: “Οφείλομεν με κάθε τρόπον να εξασφαλίσωμεν εις τον πληθυσμόν της χώρας όσο το δυνατόν μεγαλυτέρας ποσότητας εκ των υλών εκείνων, αι οποίαι αναγκαιούν προς διατροφήν του”, και δεν παραλείπει να υπογραμμίση πως ο Ελληνικός λαός ζει “εις το περιθώριον μιας θυέλλης άνευ προηγουμένου”1.
Το έγγραφο που παραπάνω επικαλέστηκα είναι ένα από εκείνα που συνιστούσαν το ιστορικό υλικό της περιόδου 1940-1950, που ο Δήμος της Νέας Φιλαδέλφειας απέστειλε το 1968 στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (τα οποία στεγάζονταν τότε στο Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών), υπογράφοντος του Δημοσθένη Μπελεσιώτη, διορισμένου επ’ ολίγον δημάρχου της πόλεώς μας, αντικατασταθέντος από τον Δημήτριο Χριστοδουλόπουλο. Το ιστορικό αυτό υλικό περιλαμβάνει ένα πλήθος ονομάτων ανδρών, γυναικών και παιδιών, κατοίκων της Νέας Φιλαδέλφειας, σχετικών με γεγονότα που έλαβαν χώρα στην πόλη μας την περίοδο 1940-1950, που περιλαμβάνει βέβαια και την περίοδο 28 Οκτωβρίου 1940 έως 27 Απριλίου 1941, στην οποία σ’ αυτά τα σημειώματά μας αναφερόμαστε.
Ας περάσουμε τώρα στις οδηγίες που δόθηκαν στον πληθυσμό της Πρωτευούσης σχετικά με το Νερό, ουσιωδώς αναγκαίο για τη Ζωή.
“Εν περιπτώσει αιφνιδίας επιθέσεως κατά των Αθηνών και του Πειραιώς – ανακοίνωσε η Εταιρεία Υδάτων – είναι δυνατόν τοπικαί ζημίαι να σημειωθούν εις σωλήνας δια των οποίων διανέμεται το ύδωρ εις τους καταναλωτάς των πόλεων τούτων και των περιχώρων αυτών.
Είναι επίσης δυνατόν η επισκευή των ζημιών να απαιτήση αρκετάς ώρας ή και μερικάς ημέρας. Δια τούτο φρόνιμον θα ήτο οι κάτοικοι να εφοδιασθούν με μικρά παρακαταθήκην ύδατος δια τας απαραιτήτους ανάγκας των κατά την περίοδον ταύτην.
Είναι εύκολον να εναποθηκευθή το ύδωρ εντός λουτήρων, σκευών και άλλων δοχείων προς χρήσιν. Το πόσιμον ύδωρ δέον να κρατήται εντός κεκαλυμμένων δοχείων.
Πρέπει να ληφθή υπ’ όψιν ότι αν άπαντες οι κάτοικοι μιας συνοικίας επιχειρήσουν συγχρόνως να γεμίσουν τα διάφορα διαθέσιμα δοχεία κλπ. αυτών, ενδεχόμενων είναι ο τροφοδοτικός αγωγός της συνοικίας να μην επαρκέση. Εν τοιαύτη περιπτώσει δεν πρέπει να σημειωθή νευρικότης, διότι εντός χρονικού διαστήματος ολίγων ωρών δύνανται όλοι διαδοχικώς να λάβουν δια του αγωγού το αναγκαιούν δια την πλήρωσιν των δοχείων των ύδωρ”2.
Λουτήρες (μπανιέρες) βέβαια τότε δεν υπήρχαν στα σπίτια της Νέας Φιλαδέλφειας. Η σκάφη εχρησμοποιείτο για την ατομική καθαριότητα, όπως και για το πλύσιμο των ρούχων. Ωστόσο τα λογής δοχεία για νερό γνώριμα ήταν στους κατοίκους και του συνοικισμού της Νέας Φιλαδέλφειας, όπως φυσικά και οι στάμνες, που μάλιστα τους εξασφάλιζαν δροσερό νερό το καλοκαίρι.
(ακολουθεί συνέχεια)
Κώστας Π. Παντελόγλου
- Το ζήτημα της επαρκούς γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής προς διατροφή, και μάλιστα καλή διατροφή, του Ελληνικού λαού πριν τον Πόλεμο του 1940-1941, έχει απασχολήσει δύο εκλεκτούς πνευματικούς ανθρώπους, τον Ντίνο Μαλούχο και τον Κώστα Καραβίδα, μαχητές της Κοινοτικής ιδέας, της γνήσιας Αυτοδιοίκησης δηλαδή, με όργανο το περιοδικό Κοινότης. Ο Κώστας Καραβίδας ιδιαίτερα με τα Αγροτικά του (750 σελίδες βιβλίο, παρακαλώ), αλλά και τα σχετικά υπομνήματά του και τις μελέτες του, που έχουν παρουσιαστεί με τον τίτλο Γεωοικονομία και Κοινοτισμός, έφτασε το θέμα ως το χείλος του Πολέμου.
Μεταπολεμικά, μάλιστα ενώ εξελισσόταν ο εμφύλιος πόλεμος, είδε το φως της δημοσιότητας σχετική μελέτη του Χρ. Βασματζίδη στη Φωνή των Συνεταιρισμών, αριθμός φύλλου 37,, 1-31 Ιουλίου 1948, σελ. 1083-1086, την οποία παρουσιάσαμε σε τέσσερις συνέχειες στον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας στις 12, 13, 14 και 15 Αυγούστου 2014, με τίτλο “Παραγωγή τροφίμων, γεωργία βιομηχανία και εθνική ανεξαρτησία”.
- Βλ. εφημερίδα Η Καθημερινή, Τρίτη 29 Οκτωβρίου 1940, σελ. 3.
