Η περίοδος 28 Οκτωβρίου 1940 έως 27 Απριλίου 1941 στη Νέα Φιλαδέλφεια .11

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Ενόψει των Χριστουγέννων του 1940 και της Πρωτοχρονιάς του 1941, οι κάτοικοι του Μικρασιατοπροσφυγικού Συνοικισμού της Νέας Φιλαδέλφειας ζουν και αυτοί στο κοινωνικοοικονομικό κλίμα των ημερών από τη μια μεριά και από την άλλη των ειδήσεων από το Μέτωπο, των εντωμεταξύ απωλειών (νεκροί και τραυματίες) και της αδιάκοπης και πολύμορφης φροντίδας των μετόπισθεν για τις ανάγκες του Μετώπου.

Προς αντιμετώπιση των οικονομικών δυσκολιών του κόσμου αποφασίστηκε να πληρώνονται οι συντάξεις στην αρχή του μήνα από τον Ιανουάριο του 1941, ενώ οι συντάξεις του Δεκεμβρίου 1940 να έχουν καταβληθεί ως τις 22 του μήνα. Δόθηκαν και επιδόματα σε φυματικούς συνταξιούχους, αλλά και σε χαμηλοσυνταξιούχους¹.

Η Αγορανομία έκανε λόγο για αφθονία κρεάτων και πλήρη επάρκεια τροφίμων και οπωρικών, παρόλη τη στενότητα των μεταφορικών μέσων, και καθόριζε τις ακόλουθες τιμές: “Άρτος κατ’ οκάν 13 δρχ., χριστόψωμα και βασιλόψωμα 16, επτάζυμα 17, κρέας αμνού γάλακτος 75, αμνού περυσινού 58, ζαγαρίου 52, κριαρίου 44, τράγου 42, βοείου και βουβάλου 50, μόσχου και βουβαλομόσχου 54, μόσχου γάλακτος 68, κόττες και κοτόπολα 78, γάλοι 70, γαλοπούλες 74, κρέας χοίρου κάτω των 10 οκάδων 74, κάτω των 20 οκάδων 74, κρέας χοίρου άνω των 20 οκάδων ως εξής: μπριζόλες 64, μπούτια και σπάλες 54, πανσέτα (στήθος) 44, λαρδί 44, πόδες και κεφαλή 20, βασιλικά 60, εντόσθια αμνού περυσινού 50, κεφαλαί αμνού εκάστη 25, αυγά ημέρας έκαστον 4,50, εγχώρια 3, εξωτερικού 3,2, τύρος φέτα 44, σκληρός 66, ασκού (τουλουμίσιος) 46, τελεμές 42, ζάχαρες Πειρ. 43 Αθην. 44, όρυζα ελληνική 20, Ινδιών 21, έξτρα φάνου Αμερικής Αθην. 32 Πειρ. 30,90, πατάτες 7,60, ξυλάνθρακες άγριοι 5,70, ημιάγριοι και ήμεροι 3,30, καυσόξυλα πεύκης κεκομμένα 2, γιαούρτι πλήρης ο κεσές περιεχομένου 70-75 δραμίων 4,50, 90-100 6, 190-200 12, 385-400 24, εξ αγνού γάλακτος προβάτου 70-75 5, 95-100 6,50, 190-200 13, 385-400 26, εστραγγισμένη κατ’ οκάν 30, εξ αγνού γάλακτος προβάτου 36, πλήρης εις δοχεία κατ’ οκάν 24, εξ αγνού γάλακτος προβάτου 26 (βλ. Εφημ. Νέα Ελλάς, Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 1940, σελ. 2).

Σ’ αυτές τις τιμές όφειλαν βέβαια να κινηθούν και οι φούρνοι, τα κρεοπωλεία, τα παντοπωλεία, τα γαλακτοπωλεία, οι μάντρες και της πόλης μας, υπό την προϋπόθεση ότι διέθεταν όλα τα έτσι διατιμηθέντα από την Αγορανομία ή ορισμένα μόνον απ’ αυτά, όπερ και το πιθανότερο, λογαριάζοντας φυσικά και την οικονομική δυνατότητα των πελατών τους.

Και τον Δεκέμβριο του 1940 στήθηκαν οι πάγκοι με τα παιχνίδια στην οδό Αιόλου των Αθηνών², η χαρά του παιδόκοσμου της πρωτεύουσας, μαζί φυσικά και του παιδόκοσμου της Νέας Φιλαδέλφεια – πολύ περισσότερο που ο σύνδεσμος των κατοίκων του Μικρασιατοπροσφυγικού Συνοικισμού της Νέας Φιλαδέλφειας με την πόλη των Αθηνών ήταν στενός³.

Οι διαφημίσεις κινούνται κι αυτές στο πνεύμα των ημερών – η διαφήμιση του “Μινιόν” που ήταν τότε ένα μικρό περίπτερο στα Χαυτεία, που πουλούσε αναπτήρες, πίπες και σιγαροθήκες γράφει: “Τέτοια δωράκια εμψυχώνουν τους φαντάρους στον τραχύ τους αγώνα, γιατί βλέπουν ότι οι δικοί τους δεν τους ξεχνούν. Χρήσιμα επίσης πράγματα για έναν φαντάρο είναι ένας σουγιάς, ένα ψαλιδάκι και είδη ξυρίσματος”.

“Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός έχει οργανώσει ειδικό τμήμα ψυχαγωγίας του ασθενή και του τραυματία στρατιώτη. … Κυρίες και δεσποινίδες εργάζονται από το πρωί ως το βράδυ με την καθοδήγηση της ακαταπόνητης προέδρου του τμήματος κυρίας Δότη Μακκά κι ετοιμάζουν πακέτα που περιέχουν τσιγάρα, τρόφιμα, γλυκίσματα και άλλα είδη. Μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου 1940, όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση, έχουν διανεμηθεί 2.000 πακέτα στα νοσοκομεία, όπου έχουν προσφερθεί γραμμόφωνα, βιβλία και περιοδικά. Ακόμη στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Λαρίσης δημιουργήθηκε ένα κυλικείο για να προσφέρει αναψυκτικά στους τραυματίες στρατιώτες που γύριζαν από το Μέτωπο” (βλ. Γιάννης Καιροφύλας, ό.π., σελ. 56).

Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών ήταν που πληροφόρησε πρώτος για την κατάληψη της Χειμάρρας, την αιχμαλωσία Ιταλικού τάγματος μελανοχιτώνων με 30 αξιωματικούς και 600 οπλίτες, ακολούθησαν οι εφημερίδες, ο λαϊκός για το γεγονός ενθουσιασμός, ο σημαιοστολισμός των κατοικιών, οι κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών, οι εν αυταίς δοξολογίες.

Το Ιταλικό ανακοινωθέν αποφεύγει να κάνει “οποιαδήποτε νύξιν περί των συμβαινόντων εις το Αλβανικόν Μέτωπον. Το μόνο το οποίον σημειώνει είναι ότι “εις το Ελληνικόν Μέτωπον αι εχθρικαί επιθέσεις απεκρούσθησαν από των αντεπιθέσεών μας”. Εννοείται ότι, όπως αναφέρουν τα απογευματινά τηλεγραφήματα, η δημοσίευσις του Ιταλικού τούτου ανακοινωθέντος την ώραν καθ’ ην αι πρώται σελίδαι των μεγάλων Αγγλικών και Αμερικανικών εφημερίδων εδημοσίευον την είδησιν της καταλήψεως της Χειμάρρας υπό του Ελληνικού Στρατού επροκάλεσε τα πλέον εύθυμα σχόλια. Αι Αγγλικαί εφημερίδες εις τας εσπερινάς των εκδόσεις τονίζουν την σημασίαν της καταλήψεως της Χειμάρας από του Ελληνικού Στρατού, το δε Πρακτορείο Ρώυτερ μετέδωσε ότι “αι Αγγλικαί εφημερίδες δημοσιεύουν πολλά τηλεγραφήματα εξ Αθηνών, παρέχοντα λεπτομερείας περί των ελληνικών [πολεμικών] επιχειρήσεων. Ιδού μερικοί τίτλοι των [Αγγλικών] εφημερίδων: “Οι Ιταλοί φεύγουν προς την Αυλώνα”, “Τα ελληνικά στρατεύματα απέχουν μόλις περί τα τριάκοντα μίλλια εκ της Αυλώνος”. “Οι Έλληνες κατέλαβον εξ εφόδου υψώματα και κύκλωσαν τον εχθρόν”. “Νέαι μεγάλαι επιτυχίαι των Ελλήνων”. “Οι Έλληνες κατέρριψαν χθες δέκα οκτώ Ιταλικά αεροπλάνα”. “Ελληνικά πολεμικά εισήλθον εις την Αδριατικήν”. Οι τίτλοι των Τάιμς λέγουν “Αι Ελληνικαί επιτυχίαι απειλούν το κέντρον του εχθρού” (Για τα παραπάνω εντός εισαγωγικών καταχωρηθέντα, βλ. Εφημ. Νέα Ελλάς, Τρίτη 24 Δεκεμβρίου 1940, σελ. 1).

(ακολουθεί συνέχεια)

Κώστας Π. Παντελόγλου

1. Για τους συνταξιούχους ηθοποιούς το Ταμείο Συντάξεων Ηθοποιών απεφάσισε να δώσει σε όλους επίδομα 1.500 δρχ. Λόγω των συνθηκών που δημιουργήθηκαν με την έναρξη κιόλας του Πολέμου 1940-1941 έμειναν άνεργοι πολλοί ηθοποιοί· στη μεγάλη αίθουσα της Δραματικής Σχολής του Βασιλικού (Εθνικού) Θεάτρου μπορούσαν ωστόσο να τρώνε δωρεάν κάθε μεσημέρι 700 άνεργοι ηθοποιοί, με τη φροντίδα Επιτροπής που την αποτελούσαν ο Προσωπάρχης των Κρατικών Σκηνών, η Μαρίκα Κοτοπούλη, ο Σπύρος Πατρίκιος Πρόεδρος του ΣΕΗ, ο Αιμίλιος Βεάκης και ο Νίκος Παρασκευάς (βλ. Γιάννης Καιροφύλας, ό.π., σελ. 32).
2. Θα ήθελα να σημειώσω εδώ πως “Τα παιχνίδια της οδού Αιόλου” απετέλεσαν αντικείμενο ενδιαφέροντος του σημαντικού πολιτικού μηχανικού-αρχιτέκτονα και πνευματικού ανθρώπου Δημήτρη Πικιώνη, ο οποίος δημοσίευσε σχετικά στο σπουδαίο περιοδικό του Μεσοπολέμου Το 3ο μάτι.
3. Ο σύνδεσμος των κατοίκων με την πόλη των Αθηνών ήταν στενός για πολλούς λόγους. Ένας ήταν ότι πολλοί κάτοικοι της Νέας Φιλαδέλειας εντέλει, είχαν κατοικήσει πρωτύτερα, με την έλευσή τους στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 σε περιοχές της πόλεως των Αθηνών, όπως λ.χ. κοντά στο Γηροκομείο Αθηνών στους Αμπελοκήπους. Δεύτερον, διότι ο Συνοικισμός της Νέας Φιλαδέλφειας, πριν αναγνωριστεί ως Κοινότητα το 1934, ανήκε από της δημιουργίας του το 1927 στον Δήμο Αθηναίων. Τρίτον, διότι όσοι και όσες δεν εργάζονταν στη Νέα Φιλαδέλφεια ή στον άμεσο βιομηχανικό της περίγυρο, εργάζονταν κυρίως στην πόλη των Αθηνών ως δημόσιοι ή τραπεζιτικοί υπάλληλοι, εργατοϋπάλληλοι του Δήμου Αθηναίων, εργατοϋπάλληλοι των Οργανισμών Κοινής Ωφελείας, αλλά και ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή εμπορευόμενοι στο κέντρο της πόλης. Τέταρτον διότι σπούδαζαν όχι λίγα Φιλαδελφειωτόπουλα στο 8ο Γυμνάσιο, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε Τεχνικές Σχολές. Πέμπτον, διότι υπερεκχειλίζουσα υπήρξε ως προς τα κοινά η δραστηριότητα κατοίκων της Νέας Φιλαδέλφειας με αποτέλεσμα να ωφελείται η πόλη των Αθηνών, αλλά και ο εθνικός βίος…