Ένα νέο κατόρθωμα του Πολεμικού μας Ναυτικού έγινε γνωστό δια των εφημερίδων την παραμονή των Θεοφανείων του 1941 – το υποβρύχιο “Λάμπρος Κατσώνης” βύθισε Ιταλικό πετρελαιοφόρο που μετέφερε καύσιμα και πολεμοφόδια στην Αλβανία· κυβερνήτης του ήταν ο πλωτάρχης Θεοφ. Σπανίδης, πυροβολητής δε ο ανθυποπλοίαρχος Ρουσσέν.
Ενώ ακολούθως πήρε σειρά η κατάληψη υπό των Ελληνικών στρατευμάτων της Κλεισούρας – “Ο πολυήμερος φοβερός αγών δια την κατάληψιν της Κλεισούρας – έγραψε η εφημερίδα Ακρόπολις την Κυριακή 12 Ιανουαρίου 1941 στην πρώτη της σελίδα – εκρίθη τελικώς υπέρ των Ελληνικών όπλων την 9ην Ιανουαρίου. Η επίθεσις της ημέρας εκείνης ήρχισε τας πρώτας μεταμεσονυκτίους ώρας. Ήτο τοιαύτη η ορμή των επιτιθεμένων τμημάτων μας, ώστε ο εχθρός εγκατέλειψεν αμέσως τα υψώματα, τα οποία κατείχε και απεσύρθη εις τα δεύτερα μόνιμα οχυρά δια να αμυνθή αποτελεσματικώτερον. Το σάλπισμα “Προχωρείτε” ακούετο από της μιας άκρας των γραμμών μας μέχρι της άλλης. Το Πυροβολικόν έβαλε καταιγιστικώς. Ήτο τοιαύτη η ευστοχία του ώστε τα Ιταλικά πυροβολεία και τα Ιταλικά στρατεύματα εκονιορτοποιήθησαν. Οι φαντάροι μας με ταχέα άλματα ανέτρεψαν τα παρεμβαλλόμενα εμπόδια. Σελίδες δόξης εγράφησαν τας πρωινάς αυτάς ώρας της 9ης Ιανουαρίου. Οι Ιταλοί παρ’ όλας τας παραινέσεις και τας απειλάς των αξιωματικών των, πολλοί των οποίων επυροβόλουν κατά των φυγάδων, υπεχώρησαν εν συγχύσει και ετράπησαν όπισθεν ενός υψώματος. Εκεί όμως επλαγιοκοπήθησαν από άλλες ομάδες στρατιωτιών μας και εκυκλώθησαν. Αι περίφημοι Ιταλικαί μεραρχίαι “Τζούλια” και “Κούνιο” απεδεκατίσθησαν. Η μάχη της Κλεισούρας υπήρξε μία από τας σκληροτέρας αλλά και τας ενδοξοτέρας δια τον Ελληνικόν στρατόν. Ας σημειωθή ότι τας τοποθεσίας ταύτης της περιοχής της Κλεισούρας οι Ιταλοί είχαν οχυρώσει με όλους τους κανόνας της νεωτέρας Οχυρωματικής και ήσαν υπερβέβαιοι ότοι ο στρατός της Ελλάδος δεν θα κατόρθωνε ποτέ να τας καταλάβη. Οι 20 αξιωματικοί και 600 οπλίται Ιταλοί οι οποίοι [πιάστηκαν] αιχμάλωτοι ομολογούν μετά καταπλήξεως ότι εθεώρουν απόρθητα τα οχυρά ταύτα και ήσαν βέβαιοι ότι θα καθήλωναν τον Ελληνικόν στρατόν προ αυτών και θα τον απεδεκάτιζαν καθ’ όλο τον χειμώνα. Το γεγονός ότι τα Ελληνικά στρατεύματα κατώρθωσαν δια κεραυνοβόλου επιθέσεως να εκδιώξουν τον εχθρόν από τα οχυρά ταύτα και να εισέλθουν εις την Κλεισούραν, αποτελεί στρατιωτικήν επιτυχίαν μεγάλης σημασίας”.
Δεν πληροφορούνταν οι κάτοικοι του Μικρασιατοπροσφυγικού Συνοικισμού της Νέας Φιλαδέλφειας, όπως και ολόκληρης της Πρωτεύουσας, μόνον τα νέα του Μετώπου. Πληροφορούνταν και για την κίνηση των Μετόπισθεν προς αντιμετώπισιν συνεπειών του Πολέμου, αλλά και μεταβολές σε ζητήματα της καθημερινότητάς τους / λ.χ. πληροφορούνταν την έκκληση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού να δώσουν αίμα οι δυνάμενοι των Μετόπισθεν, το οποίο θα χρησιμοποιείτο σε σωστικές μεταγγίσεις που γίνονταν στους σοβαρότερα τραυματισμένους πολεμιστές / πληροφορούνταν επίσης γύρω από τη δράση της Ιματιοθήκης του Πατριωτικού Ιδρύματος τα ακόλουθα: “Το Πατριωτικόν Ίδρυμα, το οποίον ως γνωστόν, ασκεί ευρυτάτης εκτάσεως πρόνοιαν, εις είδος και εις χρήμα, προς όλον τον άπορο και ενδεή πληθυσμόν, ιδιαιτέρως δε σήμερον και εις τας εχούσας τοιαύτην ανάγκην οικογενείας των στρατευθέντων, απεφάσισε την αναδιοργάνωσιν και του Τμήματος της Ιματιοθήκης, εις τρόπον ώστε εις πλείστας περιπτώσεις, αντί χρήματος να δίδη είδη ιματισμού, ιδίως εις τα άπορα παιδιά των ηρωικών πολεμιστών μας … βοηθουμένη υπό των ευγενών φιλανθρώπων και των βιομηχάνων υφασμάτων προς τους οποίους απετάθη ήδη και επιχορηγουμένη … εκ του προϋπολογισμού του Ιδρύματος …” / πληροφορούνταν την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων και την αύξηση της τιμής των τσιγάρων που επιβαρύνει το έτσι κι αλλιώς μειωμένο εισόδημα των πολλών στις συνθήκες του Πολέμου / πληροφορούνταν ακόμη την προσφορά του Αρμένιου εργοστασιάρχου Α. Καλπακιάν της μεταξοβιομηχανίας “Αφροδίτη” ΑΕ, αλλά και Προέδρου της Αρμενικής Κοινότητας κατά την οποία “θέτει εις την διάθεσιν του Ελληνικού Κράτους τα 50% του … εν Νέα Ιωνία [εργοστασίου του], μετά πάντων των τμημάτων αυτού, συμπεριλαμβανομένου και του μεγάλου διαμερίσματος του βαφείου, όπως χρησιμοποιηθούν δια τας ανάγκας του Έθνους καθ’ όλην την διάρκειαν του Πολέμου” / και βεβαίως πληροφορούνταν και τη νέα έκκληση του υπουργού Προνοίας για τον Κοινωνικό Έρανο, στην οποία μεταξύ άλλων σημείωνε: “Έλληνες, όσοι δύνασθε να συνδράμετε με τον πλούτον σας! Ως αρμόδιος υπουργός που είδα την ανέχεια του πληθυσμού, … που είδα την πάλην των πολεμιστών μας όπισθεν της λόγχης των οποίων ασφαλίζονται η πατρίδα μας τα ιδανικά μας και η ευζωία μας, έχω καθήκον από συνείδησιν και από ψυχήν Ελληνικήν να σας απευθύνω μίαν ακόμη έκκλησιν. Ο Πανελλήνιος Έρανος Κοινωνικής Προνοίας είναι αναπόδραστη ανάγκη να ξεπεράση το ποσόν του ενός δισεκατομμυρίου δραχμών. Δι’ όσα μέχρι τούδε καταβάλατε σας εκφράζομεν τας ευχαριστίας μας. Αλλά μας υπολείπονται πεντακόσια πενήντα εκατομμύρια, τα οποία είναι ανάγκη να εξεύρωμεν, την συμπληρωματικήν αυτήν υλικήν και μεγάλην θυσίαν η Πατρίς μόνο από τους οικονομικώς ρωμαλέους την αναμένου. Όλοι οι άλλοι ψιχία μόνον δύνανται να προσφέρουν, ανεπαρκή και δια μικράς μόνο ανάγκας. Ας επιχειρήσωμεν, λοιπόν, την δευτέραν εξόρμησιν προς συμπλήρωσιν του Πανελληνίου Εράνου Κοινωνικής Προνοίας. …”.
Μάθαιναν ακόμη πως με αγορανομική διάταξη εξαιρούνταν της διατιμήσεως τα παρακάτω είδη ιχθύων: Μπαρμπούνια άνω των 40 δραμίων. Συναγρίδες, Σφυρίδες, Φαγκριά, Μαγιάτικο, Τσιπούρες άνω των 100 δραμίων. Αστακοί, Γλώσσες άνω των 50 δραμίων. Και ότι η τιμή της λιανικής πωλήσεως των ιχθύων τούτων εν ουδεμία περιπτώσει δύναται να είναι ανωτέρα των δραχμών 100 κατ’ οκάν1 / Μάθαιναν ακόμη ότι στη Σμύρνη και το Αϊβαλί ισχυρές σεισμικές δονήσεις είχαν ως συνέπεια την κατάρρευση πολλών σπιτιών. / Μάθαιναν επίσης ότι υπογράφτηκε γερμανοσοβιετική συμφωνία περί ανταλλαγής εμπορευμάτων, δια της οποίας η Γερμανία έλπιζε ότι θα λάβει μεγάλες ποσότητες σιτηρών και πετρελαίου, σε αντάλλαγμα μηχανών και άλλων προϊόντων της βομηχανίας της. Μάθαιναν επιπλέον ότι το Πρακτορείο “Τας” ανακοίνωσε ότι η ημιεπίσημη εφημερίδα Ισβέστια δημοσίευσε άρθρο επί της συμφωνίας αυτής, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρει: “Η νέα οικονομική συμφωνία … αποτελεί σημαντικήν πρόοδον του οικονομικού προγράμματος του χαραχθέντος υπό των δύο κυβερνήσεων από του 1939” και ότι “είναι καιρός να κατανοηθή ότι η Σοβιετική Ένωσις ως δύναμις μη εμπόλεμος επιδιώκει και θα επιδιώξει ιδίαν ανεξάρτητον πολιτικήν, παρ’ όσα αντίθετα και αν σκέπτονται πολιτικοί άνδρες του Ανατολικού και Δυτικού ημισφαιρίου” / Μάθαιναν βεβαίως και τις προσπάθειες του Προέδρου των ΗΠΑ Ρούζβελτ για να εγκρίνει το Κογκρέσο νομοσχέδιο που θ ατου δίνει τη δυνατότητα παροχής βοήθειας στην Αγγλία προς αντιμετώπισιν των πολεμικών ενεργειών της Ναζιστικής Γερμανίας.
(ακολουθεί συνέχεια)
Κώστας Π. Παντελόγλου
- Μικρό παιδί μεταπολεμικά θυμάμαι το ιχθυοπωλείο του Πέτικα στη Δεκελείας· ο Πέτικας κατά τον Πόλεμο του 1940-1941 ήταν διορισμένος Κοινοτικός Σύμβουλος Νέας Φιλαδέλφειας· θυμάμαι και τον Παντελή που με πανέρι στηριγμένο επί της κεφαλής του γύριζε στις γειτονιές του Συνοικισμού της Νέας Φιλαδέλφειας, φορώντας ένα χιτώνιο στρατιωτικό και πούλαγε ψάρια τα οποία φρόντιζε με κομμάτια πάγου να διατηρεί σε καλή κατάσταση. Πολλοί ωστόσο κάτοικοι της Νέας Φιλαδέλφειας λόγω της στενής τους σχέσης με την Αθήνα ψώνιζαν ψάρια από την Κεντρική Αγορά της οδού Αθηνάς, ενώ άλλοι ψώνιζαν από τα ψαράδικα της γειτονικής μας Νέας Ιωνίας.
