Στις 25 Ιουνίου 1941 και η Ιταλική Κατοχή έκανε αισθητή την παρουσία της με ανύψωση και της Ιταλικής σημαίας στην Ακρόπολη, με παρέλαση εκλεκτών στρατευμάτων προ του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη, και με 19 διαταγές του Ιταλού Φρούραρχου Αθηνών που περιλαμβάνονταν σε διακήρυξή του με την οποία και γνωστοποιούσε ότι τα εδάφη Αττικής, Βοιωτίας, Φωκίδας και Εύβοιας καταλαμβάνονται υπό των Ιταλικών Ενόπλων Δυνάμεων, θεωρούμενα εν καταστάσει Πολέμου και ζώνη των επιχειρήσεων: “Χθες την εσπέραν”, πληροφορεί η Ακρόπολις της 26ης Ιουνίου 1941, ο Ιταλός φρούραρχος παρέθεσε δείπνον προς τον αποχωρούντα Γερμανόν συνάδελφό του” και δημοσιεύει ολόκληρη τη διακήρυξή του, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και τα ακόλουθα:
“11. Απαγορεύεται εις κέντρα δημοσίων θεαμάτων η εκτέλεσις θεατρικών παραστάσεων, επιθεωρήσεων, ασμάτων ή οπωσδήποτε θεαμάτων άτινα, έστω και με υπαινιγμούς, προσβάλλουσι την τιμήν και το κύρος των Ενόπλων Δυνάμεων Κατοχής ή προκαλούσι ταραχήν και ερεθισμόν των πνευμάτων εναντίον των Στρατευμάτων Κατοχής. Οι παραβάται θα τιμωρούνται δια φυλακίσεως από έξη μηνών μέχρι δύο ετών. Εις την ιδίαν ποινήν υπόκειται και ο ενασκών το κέντρον, με την συνέπειαν του κλεισίματος τούτου”.
Η λέξη “Αέρα!”, ωστόσο, η πολεμική ιαχή των Ελλήνων φαντάρων όταν εξορμούσαν κατά των Ιταλικών θέσεων στο Αλβανικό Μέτωπο, έκανε την επανεμφάνισή της – οι κάτοικοι της Πρωτεύουσας δεν μπορούσαν να χάψουν με τίποτα το γεγονός οι ηττημένοι του Μετώπου να επικάθονται σον σβέρκο τους ως νικητές. Η Ρίτα Μπούμη-Παπά, σε κείμενό της με τίτλο “Αέρα!” σημειώνει μεταξύ άλλων και τούτο: “Την εγκατάσταση των Ιταλών στην Αθήνα δεν μπορούσε να την ανεχτεί ο Αθηναϊκός λαός που ακόμα τραγουδούσε στους δρόμους ή σφύριζε το αγαπημένο του τραγούδι “Κορόιδο Μουσολίνι”. Στην πρώτη εμφάνιση των Ιταλών στρατιωτών, ο κόσμος σφύριζε αποδοκιμαστικά και φώναζε “Αέρα!”. Είδα μαθήτρια Γυμνασίου στην Πατησίων να γιουχαΐζουν τους βερσαλιέρους που στα κράνη τους έχουν φτερά: “Κικιρίκου! Κικιρίκου!”, τους φώναζαν και τους ντρόπιαζαν. Οι τοίχοι των σπιτιών είχαν γεμίσει από γραμμένη τη λέξη “Αέρα!”, το θρυλικό σύνθημα των εξορμήσεων του Ελληνικού στρατού, και που το γνώριζαν καλά οι Ιταλοί από την Αλβανία”, ενώ διηγείται και την επαναλαμβανόμενη αναγραφή της λέξης “Αέρα!” σε τοίχους του καταυλισμού Ιταλικής μονάδας στρατιωτικού κινηματογράφου που βρισκόταν αντίκρυ στο δωμάτιο που κατοικούσαν με τον Νίκο Παπά στην οδό Ηπείρου 8 στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1941 και την αντιμετώπισή της από τους Ιταλούς (Βλ. Ιστορία της Αντίστασης 1940-1945, Εκδόσεις “Αυλός” 1979, Τόμος έκτος, σελ. 2609-2610). Ο Γιάννης Καιροφύλας στο βιβλίο του Η Αθήνα του ‘40 και της Κατοχής σημειώνει σχετικά: “Η λέξη “Αέρα!” ακούστηκε και πάλι, όταν κάποιοι γενναίοι Αθηναίο υποδέχτηκαν μ’ αυτή τους Ιταλούς” (βλ. σελ. 162). Ενώ η Έλλη Παππά, αδελφή της Διδώς Σωτηρίου και σύντροφος του Νίκου Μπελογιάννη, δημοσιογράφος και συγγραφέας η ίδια, μιλώντας σε εκδήλωση των εργαζομένων του Τεχνικού Επιμελητηρίου στις 27 Οκτωβρίου 1995, είπε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα σχετικά με τους Ιταλούς: “[…] όταν πλέον μπήκαν οι Γερμανοί και πήγαν ξοπίσω και οι Ιταλοί, τα αισθήματα του κόσμου ήταν λίγο περίεργα απέναντι στους Ιταλούς. Όχι περίεργα, αυτά που όφειλαν να είναι. Δηλαδή τους έβλεπαν πια με περιφρόνηση. Ήταν αυτοί που δεν μπόρεσαν να μπουν με τα δικά τους όπλα στην Ελλάδα και μπήκαν πίσω από τα όπλα του Χίτλερ. Και όπως ο λαός είχε αντιμετωπίσει με σάτιρα και με χιούμορ από την αρχή τους Ιταλούς, επειδή είχαν φτερά, όλα αυτά τα εξωτερικά γνωρίσματα, που δεν αρέσανε στον Έλληνα, […] γι’ αυτό έλεγα τα κοκορόφτερα και οι κοκορόφτεροι και όλα αυτά. Όταν μπήκαν λοιπόν στολισμένοι με φτερά και με καπέλα περίεργα οι Αλπίνοι και δεν ξέρω ποιοι, ο λαός αισθάνθη περιφρόνηση” (βλ. Ο Κόσμος της Ν. Φιλαδέλφειας, 28 Οκτωβρίου 2019 και Ενημερωτικό Δελτίο του ΤΕΕ, τεύχος 1886, Δεκέμβριος 1995).
Δεν αισθάνθηκαν διαφορετικά οι κάτοικοι του Μικρασιατοπροσφυγικού Συνοικισμού της Νέας Φιλαδέλφειας από τους άλλους κατοίκους της πρωτεύουσας για τους Ιταλούς, οι οποίοι εγκατέστησαν στο σπίτι του Πατριάρχη την Καραμπινιερία, ενώ και πάτησαν και λεηλάτησαν το Γήπεδο της ΑΕΚ
1. Προσβάσεις και στο Σχολείο το Μεγάλο είχαν (το 2ο Δημοτικό Σχολείο δηλαδή) και στο εργοστάσιο της “Μπριτάννια” και στο Δάσος. Και σε κτίσμα διαφορετικό απ’ αυτά του Συνοικισμού, ευρισκόμενο Τυάννων και Πίνδου (Μενιδίου τότε) είχαν παρουσία, και τη μάντρα οικοδομικών υλικών του Μενεξέ παρά την πλατεία Πατριάρχου την έκαναν γκαράζ.
Η παρουσία των Ιταλικών στρατευμάτων στην Πρωτεύουσα συνοδεύτηκε και με τη διάθεση γάλακτος στα βρέφη των απόρων οικογενειών, προσφορά της Αυτού Εξοχότητος του Ντούτσε, κατ’ ανακοίνωσιν του Πατριωτικού Ιδρύματος, στην οποία σημειώνεται ότι “θα διανεμηθή κατόπιν αυστηρού ελέγχου εις τα πραγματικώς έχοντα ανάγκην βρέφη μέχρις ηλικάς δύο ετών. Γάλα θα παρέχεται εις μεν τα βρέφη από ηλικίας 6 μηνών μέχρι 2 ετών κατόπιν εξακριβώσεως μόνον της απορίας υπό εντεταλμένων υπαλλήλων, εις δε τα βρέφη κάτω των 6 μηνών και κατόπιν ιατρικής βεβαιώσεως ότι η μητέρα στερείται γάλακτος ή έχει ανεπαρκές τοιούτον ή εάν δι’ οιονδήποτε λόγον δεν πρέπει να θηλάση το τέκνον της. Η τοιαύτη ιατρική βεβαίωσις θα παρέχηται υπό των ιατρών των βρεφοκομικών σταθμών και των παθολογικών ιατρείων του Πατριωτικού Ιδρύματος (Σόλωνος 39). Ο έλεγχος της απορίας και η διανομή θα ενεργήται εις τα κάτωθι κέντρα εις τα οποία δέον να αποτείνωνται οι ενδιαφερόμενοι από τις 7 τρέχοντος μηνός (βλ. εφημερίδα Πρωϊνός Τύπος, Κυριακή 6 Ιουλίου 1941, σελ. 2).
Αναφέρονται κατόπιν αναλυτικά τα κέντρα στα οποία πρέπει να αποτείνονται οι ενδιαφερόμενοι – όσον δε αφορά τους κατοικούντες στον Μικρασιατοπροσφυγικό Συνοικισμό της Νέας Φιλαδέλφειας το κέντρο ήταν η Κοινότητα, στεγαζομένη τότε στην οδό Μυριοφύτου 3 (οικία Τζιώτη).
(Ακολουθεί συνέχεια)
Κώστας Π. Παντελόγλου
- Σχετικά μ’ αυτό, στο ογκώδες βιβλίο 90 χρόνια ΑΕΚ. Η Ιστορία της ΑΕΚ, Εκδοτικός οίκος Α.Α. Λιβάνη 2014, σελ. 78, έχουν σημειωθεί τα ακόλουθα: “Οι Ιταλοί κατέστρεψαν τον αγωνιστικό χώρο, φυλάσσοντας εκεί τα τανκς και τα φορτηγά τους. Έκαψαν τα αρχεία και τα έγγραφα της ομάδας. Ρήμαξαν τα αποδυτήρια. Έκλεψαν τα παπούτσια των ποδοσφαιριστών. Τις φανέλες, τις κάλτσες, τα σορτσάκια τους. Τις μπάλες. Τα τρόπαια της ομάδας. Τα Κύπελλα και τα ασημικά της. Τα πουλούσαν στη μαύρη αγορά χωρίς αιδώ”.
