Για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή μια νέα έκδοση παρουσιάστηκε και μοιράστηκε τη Δευτέρα 4 Ιουλίου 2022 στο Συνεδριακό Κέντρο της Νέας Ιωνίας από το ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.
Τι χαρακτηρίζει την έκδοση αυτή, που εκτείνεται σε 610 σελίδες;
Αυτό που χαρακτηρίζει την έκδοση αυτή είναι η δι’ ολίγων σελίδων αναφορά σε τόπους ελληνικούς, τον ξεριζωμό των κατοίκων τους, τα πριν και τα μετά του ξεριζωμού.
Για 47 τόπους καταγράφονται στοιχεία σχετικά. Σημειώνω ωστόσο εδώ για τη Σμύρνη (σελ. 491-502, Γιώργος Πουλημένος), την Κωνσταντινούπολη (σελ. 263-270, Νικόλαος Ουζούνογλου), τα Βουρλά (σελ. 135-146, Φώτης Καραλής), τη Μάδυτο (σελ. 285-296, Σταύρος Κατζάκης), το Αϊβαλί (Κυδωνίες, σελ. 45-57, Ειρήνη Βεκρή), το Ζινιζίδερε (Φλαβιανά) (σελ. 161-176, Κατερίνα Νικολαΐδου-Ντανάση), τη Φώκαια (σελ. 597-610, Κώστας Χατζηαντωνίου).
Περιγράφοντας τα της εξόδου από τη Σμύρνη, ο χρεωθείς τα σχετικά για την εν λόγω έκδοση σημειώνει: “Σύμφωνα με διαταγή που εκδόθηκε αμέσως μετά τη φωτιά, όλοι οι Χριστιανοί άρρενες στρατεύσιμης ηλικίας (18-45 ετών) θεωρήθηκαν αιχμάλωτοι πολέμου. Συλλαμβάνονταν, κλείνονταν προσωρινά σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως όπου απογυμνώνονταν από κάθε τι πολύτιμο, ως τα ρούχα και τα παπούτσια, και στη συνέχεια εκτοπίζονταν στο εσωτερικό. Μικρό ποσοστό όμως έφτανε στον προορισμό του, αφού στον δρόμο οι περισσότεροι σκοτώνονταν, είτε από τους ίδιους τους συνοδούς τους, είτε από εξαγριωμένους Τούρκους χωρικούς. Αλλ΄ακαι εκείνοι που έφθαναν στα στρατόπεδα αιχμαλώτων αποδεκατίζονταν από τις άθλιες συνθήκες που επικρατούσαν εκεί. Ελάχιστοι από αυτούς επέστρεψαν. Οι υπόλοιποι ηλικιωμένοι άνδρες και γυναικόπαιδα περίμεναν με αγωνία τα πλοία που θα τους απομάκρυναν από την καμένη Σμύρνη, αφού αν δεν κατάφερναν να φύγουν μέσα στην προθεσμία που τους δόθηκε θα τους περίμενε η ίδια τύχη όπως τους νέους άνδρες, δηλαδή η εκτόπιση και ο θάνατος. Τελικά τα πλοία έφθασαν, με πρωτοβουλία των Αμερικανών. Μετά από συμφωνία με τους Τούρκους, ελληνικά πλοία πλεύρισαν ανενόχλητα στην προβλήτα της Πούντας για να παραλάβουν τους απελπισμένους πρόσφυγες. Μόνη προϋπόθεση ήταν να μη φέρουν την ελληνική σημαία. Μέσα σε ίγες μέρες απομακρύνθηκαν 150.000 Χριστιανοί, οι οποίοι αρχικά μεταφέρθηκαν στα κοντινά νησιά Λέσβο και Χιο. Από κει πορωθούνταν σε άλλα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ως αστοί που ήταν στην πλειοψηφία τους, η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, ο Βόλος και άλλες πόλεις ήταν οι κύριοι τελικοί προορισμοί των Σμυρνιών προσφύγων. […]”.
Στάθηκα στο σημείο της εξόδου για μια περίπτωση, εκείνη της Σμύρνης, διότι θεωρώ πως αυτό είναι το στοιχείο σημασίας για την εν λόγω έκδοση, και προσθέτω πως οι συγγραφείς του εν λόγω βιβλίου, αν και συνοπτικά, διεξήλθαν με επιτυχία τα σχετικά – καλώ ωστόσο τους αναγνώστες να διαβάσουν με προσοχή τα σχετικά με τη Φώκαια (που στην πόλη μας ειδικά, το μαρτύριό της μοιάζει ατελείωτο…)
Κώστας Π. Παντελόγλου
