Θα ήταν παράδοξο, μετά από τόσα χρόνια που γράφουμε και συζητάμε για τις επιπτώσεις της OPAP Arena στην πόλη της Ν. Φιλαδέλφειας, να γκρινιάξουμε και να ελεεινολογήσουμε τώρα που έγιναν τα επίσημα εγκαίνια του γηπέδου και γίνονται ορατές σε όλους οι πρώτες άμεσες αρνητικές επιπτώσεις.
Ωστόσο επειδή μια σειρά από παίκτες της τοπικής πολιτικής σκηνής εμφανίζονται σήμερα να έχουν τη διάθεση να εκφράσουν εκλογικά την προφανή δυσφορία των κατοίκων της πόλης απ’ την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, ισορροπώντας δήθεν μεταξύ κατοίκων και γηπέδου, και πριν σχολιάσουμε τα λεγόμενά τους αναλυτικά, θα υπενθυμίσουμε ένα κείμενό μας του Μαρτίου του 2021 που επιχειρεί να θέσει το ζήτημα σε ορθή βάση. Το κείμενο είχε γραφτεί όταν οι αιρετοί της Ν. Φιλαδέλφειας-Ν. Χαλκηδόνας νομιμοποίησαν το τσεκούρωμα του Άλσους για τους λεγόμενους “αναβαθμούς”, αλλά βεβαίως παραμένει επίκαιρο όπως και πολλά άλλα παλαιότερα κείμενά μας.
Οι αντιδράσεις που προκάλεσε η ως τώρα αποτυχημένη μεθόδευση των επιχειρηματικών συμφερόντων να εμφανίσουν ως πολιτική βούληση της πόλης το τσεκούρωμα του Άλσους (μεθόδευση της οποίας την τοπική πολιτική ευθύνη φέρουν οι Βούρος-Κωνσταντινίδης και ειδικότερα οι έμμισθοι αντιδήμαρχοι Σωτήρης Κοσκολέτος και Σπύρος Γραμμένος) γέννησαν μια συζήτηση.
Πρόκειται για μια συζήτηση που αξιώνουν οι κάτοικοι αυτής της πόλης ήδη απ’ το 2013, χωρίς να έχουν κατορθώσει να την κάνουν όλα αυτά τα χρόνια, διότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα είχαν στήσει καλά το μηχανισμό τους: Σαμαροβενιζέλοι, ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, οργανωμένη παραδειγματική βία και τοπικοί χειροκροτητές που ανέχθηκαν, όταν δεν υπέθαλψαν αυτή τη βία, δεν άφησαν το περιθώριο να συζητήσουμε σοβαρά για να καταλάβουν οι κάτοικοι της πόλης τι τους μέλλεται.
Η συζήτηση, όμως, δεν γίνεται ούτε σήμερα με επάρκεια και διαφάνεια· θολώνεται από τις επιμέρους σκοπιμότητες των τοποθετούμενων σε αυτήν. Διάφοροι εμπλεκόμενοι, που είχαν ή και έχουν ρόλο στο πώς εξελίσσονται τα πράγματα στην πόλη, προσπαθούν τις τελευταίες μέρες να μας πείσουν ότι αν υπάρχει ένα δίλημμα είναι το εξής: “Θα υλοποιήσουν τα επιχειρηματικά συμφέροντα τα όσα σχεδιάζουν με πλήρη άγνοια της πόλης και χωρίς ανταλλάγματα ή θα ενημερωθούμε ως πόλη και θα λάβουμε αντισταθμιστικές παροχές;”.
Το δίλημμα αυτό είναι ψευδές, διότι είτε με αντισταθμιστικά είτε χωρίς, αποδέχεται μια συγκεκριμένη κατεύθυνση για την πόλη, η οποία έχει άμεσες δυσμενείς συνέπειες πάνω στην καθημερινότητα της ζωής των κατοίκων.
Το πραγματικό δίλημμα είναι άλλο: Θα παραμείνει η Νέα Φιλαδέλφεια μια συνοικία με κύρια χρήση την κατοικία και τοπόσημό της το Άλσος και τα οικιστικά σύνολα του προσφυγικού συνοικισμού και των εργατικών κατοικιών ή θα μετατραπεί σε μια περιοχή με τουριστικές και εμπορικές χρήσεις κατανάλωσης, με τα οικιστικά σύνολα σε ρόλο κιτς ντεκόρ;
Το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής (Ν. 4277/14), που ψήφισαν οι Σαμαροβενιζέλοι το 2014 και δεν ανατράπηκε από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ του 2015-2019, προκαταλαμβάνει το δεύτερo:
- Ο δήμος Ν. Φιλαδέλφειας-Ν. Χαλκηδόνας συμπεριλαμβάνεται στην “Χωρική Υποενότητα Κεντρικής Αθήνας” (άρθρο 8). Προβλέπεται ότι εδώ θ’ αναπτυχθούν δραστηριότητες “επιτελικής διοίκησης, χρηματοπιστωτικές, γραφείων και εδρών επιχειρήσεων, εμπορίου, τουρισμού, εκπαίδευσης και πολιτισμού” και θα πρέπει οι δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι να “συγκρατηθούν”, σύμφωνα με τη διατύπωση του ΡΣΑ, για να μην εγκαταλείψουν την Νέα Φιλαδέλφεια και τη Νέα Χαλκηδόνα (άρθρο 9). Σημειώνουμε ότι περιοχές όπως η γειτονική Νέα Ιωνία ή οι Άγιοι Ανάργυροι χαρακτηρίζονται κυρίως περιοχές κατοικίας.
- Τον δήμο διασχίζει ο “Αναπτυξιακός Άξονας Βορρά-Νότου”, η εθνική οδός δηλαδή, που προβλέπεται να συγκεντρώσει χρήσεις παρόμοιες με τις ήδη υπάρχουσες (αντιπροσωπείες, έδρες επιχειρήσεων κλπ.) κι επιπλέον βιομηχανικές, βιοτεχνικές, χονδρεμπορίου και εμπορευματικών μεταφορών κά. Οι όροι δόμησης και οι επιτρεπόμενες σήμερα χρήσεις γης τροποποιούνται αναλόγως (άρθρο 11).
- Το Δάσος της Νέας Φιλαδέλφειας μετατρέπεται σε “Μητροπολιτικό Πάρκο” (άρθρο 18) και μεταβιβάζεται από τον δήμο Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας στον “Φορέα Ανάπλασης και Διαχείρισης Μητροπολιτικών και Υπερτοπικών Πάρκων Αττικής” (άρθρο 19).
Η επίσημη “δημόσια διαβούλευση” στο Opengov τον Μάρτιο του 2014 είχε διάρκεια επτά (7) ημερών. Ο Δήμος δεν τοποθετήθηκε στη διαβούλευση, όπως και κανείς άλλος φορέας της πόλης, ούτε έγινε κάποια θεσμική μορφή δημόσιας συζήτησης στην περιοχή. Μόνη κίνηση σε θεσμικό επίπεδο τότε, το αίτημα της “Δύναμης Πολιτών” να συζητηθεί το ΡΣΑ στο Δημοτικό Συμβούλιο, που δεν εισήχθη προς συζήτηση από το προεδρείο της δημοτικής αρχής Γαϊτανά (πρόεδρος ο Γιώργος Παπακώστας), χωρίς την παραμικρή αντίδραση απ’ τους υπόλοιπους (Σύνθεση βουβού δημοτικού συμβουλίου, για να μην ξεχνιόμαστε: Μπόβος, Καβακοπούλου, Τάφας, Κουτσάκης, Παπακώστας, Καραβίας, Χατζηδάκη, Τομπούλογλου Χ., Τομπούλογλου Ι., Κοπελούσος, Κόντος Στ., Κοσμά, Γεωργαμλής, Πλάτανος, Βαλασσάς, Γκούμα, Πολίτης, Βασιλόπουλος, Γρετζελιάς, Κανταρέλης, Παπανίκα, Κότσιρας, Παΐδας, Χωρινός, Νικολόπουλος, Παπαλουκά, Λαζαρίδης, Δημακόπουλος, Αγαγιώτου, Παπανικολάου, Μαυράκη-Φίλου, Γραμμένος, Κοσκολέτος – με έντονα γράμματα αυτοί που είναι και σήμερα, ενώ κι ο Ν. Παπανικολάου είναι έμμισθος σύμβουλος του Γιάννη Βούρου).
Έγιναν βέβαια κινήσεις εκτός των θεσμών, οι οποίοι έδειχναν και τότε, όπως και σήμερα, πλήρη αδυναμία να κατανοήσουν το πρόβλημα, όπως και να εκφράσουν τα συμφέροντα των κατοίκων: Οργανώθηκε δημόσια συζήτηση επί του ΡΣΑ από πρωτοβουλία κατοίκων στις 29/5/2014, η οποία διακόπηκε βίαια από την παρέμβαση οργανωμένων οπαδών της ΑΕΚ. Από εκείνη την εκδήλωση και μέχρι την ψήφιση του ΡΣΑ τον Αύγουστο του 2014, ζήσαμε δυόμισι θερμούς μήνες (με οργανωμένη κιτρινόμαυρη βία εις βάρος του Συντονιστικού Κατοίκων, αλλά και του δημοτικού συμβουλίου) που έδωσαν το μήνυμα προς όλους ότι η συζήτηση απαγορεύεται.
Το ΡΣΑ συνοδεύτηκε από μια “Πολεοδομική, Χωροταξική και Περιβαλλοντική Θεώρηση” με την υπογραφή του Δημήτρη Οικονόμου, καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τον οποίο εμπιστεύτηκε πρόσφατα και ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Κανείς, πλην του “Κόσμου της Ν. Φιλαδέλφειας” δεν έθεσε στη βάσανο της κριτικής αυτό το επιστημονικά και πολιτικά απαράδεκτο κείμενο, το οποίο απέκτησε θεμελιώδη σημασία όταν και το Συμβούλιο της Επικρατείας αποδέχτηκε τις θέσεις του για το τι είναι και τι πρέπει να γίνει η Νέα Φιλαδέλφεια (ΣτΕ 2153/2015).
Όσοι μέσα σ’ αυτή την πόλη μιλούν σήμερα για το σαλάμι, για το αναπόφευκτον της OPAP Arena που είναι πλέον πραγματική, για τα “αναγκαία αντισταθμιστικά”, για την προσαρμογή της πόλης στο γήπεδο, στην πραγματικότητα διυλίζουν τον κώνωπα των αρμοδιοτήτων μπας και καταφέρνουν να μη λερώσουν τα χέρια τους, ενώ καταπίνουν αμάσητη την κάμηλο.
Διότι η κάμηλος είναι αυτά που προέβλεψε απ’ το 2014 το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής, τα οποία και επιβάλλονται σταδιακά και δια της βίας στους κατοίκους αυτής της πόλης, χωρίς οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι να βγάζουν κιχ, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους καταβολές και τους υποτιθέμενους πολιτικούς τους στόχους.
π.