Ταραχτήκαμε πολύ με τους σεισμούς της Τουρκίας, της Συρίας, των γειτόνων μας. Πολύς κόσμος ψάχνει από την πρώτη στιγμή τρόπους να βοηθήσει. Κι όχι μόνο επειδή γνωρίζουμε όλες και όλοι πως οι τεκτονικές πλάκες δεν έχουν σύνορα… Είχαμε κι έχουμε βλέπεις κι εμείς τους δικούς μας σεισμούς εδώ, νιώθουμε τι σημαίνει. Μπορεί να μη χάσαμε τόσες ψυχές, όμως ζωές χάθηκαν, η απώλεια αυτή δεν ξεχνιέται. Και ξέρουμε καλά τι είναι να χάνεις ξαφνικά το σπίτι σου.
Εδώ στη γειτονιά μας, τη Νέα Φιλαδέλφεια, ζήσαμε δύο μεγάλους σεισμούς με συνέπειες σοβαρές στη ζωή μας, εκείνους του 1981 και του 1999. Ο σεισμός του ’99, εκείνος που είχε το επίκεντρό του δίπλα, στο βουνό μας, μας σφράγισε. Τα σημάδια του είναι ακόμη νωπά, όσες και όσοι τον ζήσαμε αναφερόμαστε σ’ αυτόν σα να ήταν χτες. Το βουητό πρώτα απ’ τα έγκατα, εκείνο το απότομο χτύπημα προς τα πάνω, και οι έντονες παλινδρομικές κινήσεις μετά, εντελώς έξω απ’ τον έλεγχό μας. Ήμασταν εκείνες τις στιγμές στα σαγόνια του καταστροφικού Εγκέλαδου. Η στέγη να τρίζει επικίνδυνα, αντικείμενα να εκτινάσσονται, έπιπλα να κλυδωνίζονται, οι τοίχοι να σκίζονται και να ανοίγουν μπροστά στα μάτια μας, κομμάτια της οροφής να πέφτουν. Ανάλογες και οι περιγραφές των φίλων. Κατεβαίνοντας τη σκάλα, η πόρτα να μην ανοίγει από την καθίζηση, καταφέρνουμε να βγούμε τελικά. Έξω σκόνη πυκνή, ο τοίχος του διπλανού σπιτιού πεσμένος, η φήμη πως λίγο πιο πάνω μια πολυκατοικία γκρεμίστηκε αποδεικνύεται δυστυχώς αληθινή. Κι ο κόσμος να φτιάχνει αλυσίδα, απ’ τον γιατρό της γειτονιάς ως τον περιπτερά, και να σηκώνει μία μία τις πέτρες, μήπως σωθεί κάποια ζωή. Ακριβώς όπως το είδαμε, σε πολύ μεγαλύτερη όμως κλίμακα, αυτές τις μέρες στις οθόνες μας.
Μιλώ για τον σεισμό της Πάρνηθας, γι’ αυτόν καταθέτω τη μαρτυρία μου. Γιατί σε κείνον του ’81 ήμουν παιδί και τα έβλεπα με άλλα μάτια: οι γείτονες με τις πυζάμες μες στη νύχτα κι εμείς τα μικρά να γελάμε από άγνοια κινδύνου. Τα αυτοκίνητα που φιλοξενούσαν τον κόσμο να χορεύουν στους μετασεισμούς χτυπώντας στο κράσπεδο του δρόμου, κι εμείς να μην έχουμε για μέρες σχολείο. Στιγμές που δεν μπορείς να ξεχάσεις ποτέ πια, κι έτσι μπροστά στις καταστροφές και τη δυστυχία στις γειτονικές χώρες, παγώνεις.
Και στη συνέχεια αρχίζεις να αναλογίζεσαι. Τι έγινε μετά στη χτυπημένη απ’ τους σεισμούς γειτονιά μας;
Ο σεισμός του 1981, πέρα από τις ζημιές, μας άφησε κληρονομιά τη σοβιετικού τύπου πολυκατοικία “της ΔΕΠΟΣ” στο οικοδομικό τετράγωνο δίπλα στον Ιωνικό, μια λύση που ευτυχώς αποφεύχθηκε για την υπόλοιπη Φιλαδέλφεια χάρη στην κρίσιμη παρέμβαση ανθρώπων όπως ο πατέρας μας ο Κώστας Παντελόγλου, που πάντα αγωνίστηκε για τη διατήρηση του προσφυγικού συνοικισμού, στον τότε κομμουνιστή δήμαρχο Σάββα Σταματιάδη.
Μετά το σεισμό του 1999 πάλι, αφού τα σπίτια χαρακτηρίστηκαν ως πράσινα (αλώβητα), κίτρινα (κατοικήσιμα, αλλά χρήζουν επισκευών), ή κόκκινα (επικίνδυνα και άρα κατεδαφιστέα), ξεκίνησε σταδιακά η ανοικοδόμηση. Δόθηκαν δάνεια με ευνοϊκότερους όρους καθώς και η λύση των τριών ορόφων με στέγη, που, χωρίς να είναι ιδανική, διατήρησε σε κάποιο βαθμό το χρώμα και το ύψος της πόλης – εξαφανίστηκαν όμως ως επί το πλείστον οι κήποι με όσα δέντρα, πράσινο και χώμα περιλάμβαναν. Το γήπεδο, παρόλο που είχε κριθεί πως χρειαζόταν μόνο επισκευές, τελικά κατεδαφίστηκε.
Και τι γίνεται σήμερα;
Υπάρχουν πρώτ’ απ’ όλα ορισμένα σπίτια που έμειναν ακατοίκητα και δεν επισκευάστηκαν, κι έτσι ενώ τότε έχρηζαν μικρών επισκευών, σήμερα πιθανόν να έχουν περισσότερες ζημιές – χρειάζεται επομένως νέα γνωμοδότηση μηχανικών. Η πολιτεία δεν ανέλαβε τη στήριξη ούτε των κτισμάτων αυτών, αλλά ούτε και την επιστημονικοτεχνική και οικονομική στήριξη που απαιτείται για τη συνολικότερη προστασία ενός ιστορικού συνοικισμού όπως ο δικός μας. Ενός συνοικισμού μάλιστα που, χωρίς να έχει τύχει της απαραίτητης προηγούμενης φροντίδας, αποδείχτηκε σημαντικής αντοχής απέναντι στους σεισμούς – περισσότερο πάντως από ορισμένα νεότερα κτίρια. Έγινε δηλαδή αυτό που γίνεται πάντα: τα πράγματα έμειναν στην τύχη τους, μέχρι την επόμενη φορά που θα κινδυνεύσουμε.
Δεν έφτανε αυτό, αλλά στο μεταξύ υπήρξαν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες που αφορούν άμεσα τον προσφυγικό συνοικισμό και την ασφάλειά του: η περιοχή μας από αμιγούς κατοικίας που ήταν άλλαξε χαρακτήρα, η κίνηση αυξήθηκε, προστέθηκε κι εκείνη των βαριών οχημάτων που χρησιμοποιήθηκαν για καιρό κατά την κατασκευή νέου γηπέδου. Καθημερινά δε υπάρχουν κραδασμοί από οχήματα, μουσικές από βραδινά μαγαζιά κι από αυτοκίνητα που κάνουν τα τζάμια να τρίζουν και τους/τις κατοίκους να χάνουν τον ύπνο τους. Η περιοχή του γηπέδου ανασκάφηκε βαθιά, σε συνδυασμό με την υπογειοποίηση, δίπλα σε κατοικημένα σπίτια και στο ποτάμι του Γιαμπουρλά και απέναντι από το σχολείο. Και βέβαια, με την απόφαση ανέγερσης νέου γηπέδου, αποφασίστηκε να συγκεντρώνεται τακτικά χιλιάδες κόσμος στη γειτονιά, με ό,τι αυτό σημαίνει για τα ζητήματα ασφαλείας. Για το σκοπό αυτό δόθηκαν εκατομμύρια και από την Περιφέρεια, χρήματα που θα μπορούσαν να είχαν διοχετευθεί για τη συντήρηση των κτιρίων της περιοχής, κατοικιών, σχολείων, άλλων δημόσιων χώρων.
Μπορεί όλα αυτά να μη σημαίνουν τίποτα, να μην υπονομεύουν την ασφάλεια των κατοικιών και των ζωών μας. Αλλά ζούμε κι εμείς σε περιοχές σεισμογενείς, ας ασχοληθούμε με αυτό λοιπόν πριν να είναι αργά.
λ.
